নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষানীতি আৰু অসমীয়া ভাষা

২০২০ চনৰ মাজভাগত নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষানীতি ঘোষণা কৰা হৈছিল৷ ২০২২ চনৰ পৰা সমগ্ৰ দেশতে এই নতুন শিক্ষানীতি প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হৈছে৷ নতুন ৰাষ্ট˜ীয় শিক্ষানীতিত মাতৃভাষাৰ জৰিয়তে শিক্ষাদানৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে৷ ইয়াৰ আগৰ শিক্ষানীতিতো মাতৃভাষাৰ ওপৰতেই গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছিল৷ মাতৃভাষাৰ জৰিয়তেহে যে প্ৰকৃত শিক্ষা সম্ভৱ হ’ব পাৰে সেই কথা শিক্ষাৰ লগত জড়িত, জাতীয় জীৱনৰ কল্যাণ চিন্তা কৰা প্ৰতিগৰাকী ব্যক্তিয়ে  অনুভৱ কৰে৷ কিন্তু কাৰ্যক্ষেত্ৰত ইয়াৰ প্ৰতিফলন ঘটিছেনে? অসমত অসমীয়া ভাষাৰ চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহৰ অৱস্থালৈ মন কৰিলেই ইয়াৰ প্ৰমাণ পোৱা যাব৷ এই বিদ্যালয়সমূহত দিনে দিনে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা ইমানেই হ্ৰাস পাই আহিছে যে কোনো কোনো বিদ্যালয়ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীতকৈ শিক্ষক-শিক্ষয়িত্ৰীৰ সংখ্যাই অধিক হৈছে৷ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ অভাৱৰ বাবেই কোনো কোনো অঞ্চলত দুখন বিদ্যালয় একেলগ কৰি এখন কৰিবলগীয়া হৈছে৷ কথা হ’ল, অসমীয়া মাধ্যমৰ বিদ্যালয়সমূহত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা এইদৰে  ক্ৰমে হ্ৰাস পাই অহাৰ কাৰণ কি? আন ধৰণে ক’বলৈ হ’লে, অসমীয়া ভাষাক শিক্ষাৰ মাধ্যম কৰাৰ পাছৰে পৰা আমাৰ জনসাধাৰণৰ সৰহসংখ্যক লোকে ব্যক্তিগত খণ্ডৰ ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হোৱাৰ কাৰণ কি?

প্ৰথম কথা, বৰ্তমান যুগত ইংৰাজী ভাষাৰ জ্ঞান অপৰিহাৰ্য৷ উচ্ছশিক্ষা লাভৰ বাবেই হওক অথবা নিয়োগৰ সুবিধাৰ বাবেই হওক, ইংৰাজী ভাষাৰ জ্ঞান অতি প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰে৷ জীৱন ধাৰণৰ প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে আমাৰ যুৱক-যুৱতীসকল প্ৰতিযোগিতাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছে৷ ইংৰাজী ভাষা নজনাকৈ এই প্ৰতিযোগিতাত অৱতীৰ্ণ হোৱা আৰু উত্তীৰ্ণ হোৱা কোনোপধ্যে সম্ভৱ হ’ব নোৱাৰে৷ জনা কথা, অসমত নিয়োগৰ সুবিধা নিচেই কম৷ তেনেস্থলত আন নহ’লেও নিয়োগৰ সুবিধাৰ বাবেই আমাৰ যুৱক-যুৱতীসকল ৰাজ্যখনৰ বাহিৰলৈ যাবলৈ বাধ্য হয়৷ তাৰ কাৰণে ইংৰাজী ভাষাটো শুদ্ধকৈ লিখিব আৰু ক’ব পাৰিব লাগিব৷ কিন্তু আমাৰ অসমীয়া মাধ্যমৰ চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহত ইংৰাজী বিষয়টো গুৰুত্ব সহকাৰে শিকোৱা নহয়৷ বিষয়টোৰ প্ৰতি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক আগ্ৰহী কৰি তোলাৰ কোনো ব্যৱস্থা তাত গ্ৰহণ কৰা নহয়৷ তাতোকৈ ডাঙৰ কথা, এই বিদ্যালয়সমূহত যিসকল শিক্ষকে ইংৰাজী বিষয়টো পঢ়ায় তেওঁলোকৰ সৰহসংখ্যকৰে ভাষাটোত সামান্য দখলো নাই৷ বিষয়টোৰ পাঠদানৰ সময়ত তেওঁলোকৰ মুখৰ পৰা এটিও ইংৰাজী বাক্য নোলায়৷ শ্ৰেণীকোঠাত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সৈতে ভাবৰ বিনিময় কৰোঁতেও তেওঁলোকে এটাও ইংৰাজী বাক্য ব্যৱহাৰ নকৰে৷ ইংৰাজী ব্যাকৰণৰ নিম্নতম জ্ঞানো তেওঁলোকৰ নাই৷ তাৰ প্ৰমাণ আমি নিজে পাইছোঁ৷ ১৯৯৬ নে ১৯৯৭ চনৰ কথা৷ আমাৰ পুত্ৰ গুৱাহাটীৰ এখন আগশাৰীৰ অসমীয়া মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ আছিল৷ এদিনাখন পুত্ৰৰ ইংৰাজী বহীখনৰ পাত লুটিয়াই চাই দেখিলোঁ যে তাত লিখা ভালেমান বাক্যতেই আছে অনেক ব্যাকৰণগত ভুল৷ অথচ ইংৰাজী বিষয়ৰ শিক্ষকগৰাকীয়ে প্ৰতিটো বাক্যৰ শেষত শুদ্ধ চিন দি দাঁতিত চহী কৰিছে৷ শিক্ষকগৰাকীৰ অজ্ঞতাৰ বাবেই যে এইটো হৈছে সেই কথা বুজিব পাৰি আমি প্ৰতিটো অশুদ্ধ বাক্যৰ তলত একোডাল আঁচ টানি আৰু বাওঁফালে একোটা প্ৰশ্নবোধক চিন দি বহীখন বিদ্যালয়খনৰ অধ্যক্ষ গৰাকীৰ ওচৰলৈ পঠাই দিছিলোঁ৷ অধ্যক্ষগৰাকীয়ে ভুলবোৰ দেখুৱাই সংশ্লিষ্ট শিক্ষকগৰাকীক ককৰ্থনা কৰিছিল বুলি আমি জানিব পাৰিছিলোঁ৷ এখন আগশাৰীৰ চৰকাৰী বিদ্যালয়তেই যদি ইংৰাজী বিষয়ৰ পাঠদানৰ এই দুৰৱস্থা হয় আনবোৰ বিদ্যালয়ত আৰু কি হ’ব পাৰে সেই কথা অনুমান কৰি ল’বলৈ অসুবিধা নহয়৷ এই ধৰণৰ শিক্ষকৰ পৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ইংৰাজী ভাষাৰ জ্ঞান কিদৰে আয়ত্ত কৰিব পাৰে? আৰু এটা কথা, ইংৰাজী ব্যাকৰণৰ জ্ঞান থকা লোকেও ইংৰাজী ক’ব নোৱাৰিব পাৰে যদিহে আনৰ লগত ভাবৰ আদান-প্ৰদান কৰোঁতে কোনোদিনে ইংৰাজী ব্যৱহাৰ কৰিবলগীয়া নহয়৷ আমাৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ ক্ষেত্ৰতো সেইটোৱেই হয়৷ পাঠদানৰ সময়ত শিক্ষকগৰাকীৰে সৈতে ইংৰাজী ভাষাত ভাবৰ আদান-প্ৰদান কৰিবলৈ সুবিধা উলিয়াই দিয়া নহয়৷ সেইকাৰণে অসমীয়া মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ইংৰাজী ক’বলৈ সংকোচ কৰে, ক’বলৈ ল’লেই আত্মপ্ৰত্যয়হীনতাত ভোগে৷ বিদ্যালয়সমূহত অসমীয়া ভাষাৰ উপৰিও ইংৰাজী ভাষাত তৰ্ক প্ৰতিযোগিতা, আকস্মিক বক্তৃতা আদিৰ আয়োজন কৰা হ’লে সুফল পোৱা গ’লহেঁতেন৷ কিন্তু চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহত এই ধৰণৰ প্ৰচেষ্টা হাতত লোৱা নহয়৷ সেইকাৰণে পৰৱৰ্তী সময়ত আনকি স্নাতক আৰু স্নাতকোত্তৰ মহলাত উত্তীৰ্ণ হোৱা আমাৰ যুৱক-যুৱতীসকলেও সাক্ষাৎকাৰ আদিত ইংৰাজী ক’বলগীয়া হ’লে অস্বস্তি অনুভৱ কৰে৷ ইয়াৰ উদাহৰণো আমাৰ হাতত আছে৷ এবাৰ কেন্দ্ৰীয় লোকসেৱা আয়োগৰ এটা পদৰ সাক্ষাৎকাৰলৈ বিশেষজ্ঞ হিচাপে আমাক আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল৷ পদটো অসমৰ প্ৰাৰ্থীৰ বাবে সংৰক্ষিত আছিল৷ কিন্তু উপযুক্ত অসমীয়া প্ৰাৰ্থী নাথাকিলে পদটো আন ৰাজ্যৰ কাৰণে মুকলি কৰি দিয়াৰ ব্যৱস্থাও ৰখা হৈছিল৷ সাক্ষাৎকাৰ গ্ৰহণৰ সময়ত আমাৰ লগত আছিল লোকসেৱা আয়োগৰ তিনিগৰাকী উচ্ছ পদস্থ বিষয়া৷ পদটোৰ কাৰণে প্ৰাৰ্থী আছিল মাথোন এগৰাকী মহিলা৷ তেওঁ আছিল অৰ্থনীতি বিষয়ৰ স্নাতকোত্তৰ উপাধিধাৰী৷ মহিলাগৰাকী কোঠাটোলৈ সোমাই আহোঁতেই আমি লক্ষ্য কৰিছিলোঁ তেওঁৰ অস্বস্তি, আত্মপ্ৰত্যয়হীনতা৷ মূৰ দাঙি তেওঁ সমুখলৈ চাব পৰা নাছিল৷ আমি মন কৰিছিলোঁ, বিষয়াকেইগৰাকীয়ে সোধা প্ৰশ্নবোৰৰ সঠিক উত্তৰ মহিলাগৰাকীৰ হাতত আছিল৷ কিন্তু ইংৰাজীত দখল নথকা বাবেই একোটা বাক্যৰ মাজতে ৰৈ ৰৈ তেওঁ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিবলগীয়া হৈছিল, সলসলীয়াকৈ উত্তৰবোৰ দিব পৰা নাছিল৷ অসমীয়া মহিলা এগৰাকীক সুবিধা দিয়াৰ উদ্দেশ্যে আমি তেওঁক অসমৰ লগত জড়িত কথাবোৰহে সুধিছিলোঁ যাতে আন বিষয়া তিনিগৰাকীয়ে উত্তৰৰ ভুল-শুদ্ধ নিৰ্ণয় কৰিব নোৱাৰে৷ পদটোৰ বাবে মহিলা গৰাকীক নিৰ্বাচন কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বিষয়া তিনিগৰাকীয়ে আপত্তি দৰ্শাইছিল৷ তেওঁলোকৰ আপত্তিৰ কাৰণ আছিল, ইংৰাজী আৰু হিন্দী দুয়োটা ভাষাৰেই ভাল জ্ঞান নথকা এগৰাকী মহিলাই দিল্লীত সুচাৰুৰূপে তেওঁৰ দায়িত্ব পালন কৰিব নোৱাৰিব৷ আমাৰ মাজত আধাঘণ্টাৰো অধিক সময় জুৰি তৰ্ক-বিতৰ্ক চলিছিল৷ মহিলাগৰাকীৰ সপক্ষে আমি যুক্তি দৰ্শাইছিলোঁ এই বুলি যে ইংৰাজী কোৱা অভ্যাস নথকা বাবেই মহিলাগৰাকীয়ে খোকোজা নলগাকৈ কথাবোৰ ক’ব পৰা নাছিল৷ কিন্তু প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ তেওঁ সঠিকভাৱেই দিছিল৷ পদটোত যোগদান কৰাৰ পাছত এমাহমানৰ ভিতৰত তেওঁ ইংৰাজী আৰু হিন্দী দুয়োটা ভাষা সুন্দৰকৈ আয়ত্ত কৰি ল’ব পাৰিব৷ অৱশেষত উপায়হীন হৈ বিষয়া তিনিগৰাকীয়ে আমাৰ কথাত সন্মতি জনাইছিল আৰু মহিলাগৰাকীক পদটোৰ বাবে নিৰ্বাচন কৰা হৈছিল৷ ভাবিলে আচৰিত হ’ব লাগে, কেন্দ্ৰীয় লোকসেৱা আয়োগৰ অসমৰ বাবে সংৰক্ষিত এটা পদৰ বাবে প্ৰেৰণ কৰা আৱেদন-পত্ৰ আছিল মাথোন এখন৷ ইয়াৰ আগতেও এবাৰ আয়োগৰ এটা পদৰ বাবে একমাত্ৰ প্ৰাৰ্থীগৰাকী আছিল ৰঞ্জিত দাস [এতিয়া অসম মন্ত্ৰীসভাত অন্তৰ্ভুক্ত]৷ চাকৰিৰ বাবে হায়ৈ-বিয়ৈ কৰা অসমীয়াসকলে বোধকৰোঁ এইবোৰৰ ভু নাপায়৷ আমাৰ ধাৰণা, ইংৰাজী ক’ব নোৱৰাৰ বাবেই আমাৰ বহুতো ছাত্ৰ-ছাত্ৰী বাহিৰত সুবিধা লাভৰ পৰা বঞ্চিত হৈছে৷ ইয়াৰ বাবে প্ৰধানকৈ দায়ী আমাৰ অসমীয়া মাধ্যমৰ চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহ, এই বিদ্যালয়সমূহত ইংৰাজী বিষয়ৰ পাঠদান কৰা শিক্ষকসকল৷ সঁচা কথা, চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰা দুই-চাৰিজনে কোনো কোনো ক্ষেত্ৰত বিশেষ দক্ষতাৰ পৰিচয় দিছে৷ সেইটো সম্ভৱ হৈছে তেওঁলোক আৰু তেওঁলোকৰ অভিভাৱকসকলৰ ঐকান্তিক প্ৰচেষ্টাৰ ফলতহে৷

দ্বিতীয় কথা, চৰকাৰী বিদ্যালয়সমূহৰ দুৰ্বল আন্তঃগাঁথনিয়ে অভিভাৱক আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ মনত বিৰূপ প্ৰতিক্ৰিয়া সৃষ্টি কৰে৷ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়সমূহৰ প্ৰতি অভিভাৱক আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে আকৰ্ষণ অনুভৱ কৰাৰ এটি কাৰণ এই বিদ্যালয়সমূহৰ বুনিয়াদী সুবিধাবোৰ৷ মনত ৰাখিব লাগিব, শিক্ষাদান আৰু শিক্ষাগ্ৰহণ কৰাৰ কাৰণে উপযুক্ত পৰিৱেশৰ প্ৰয়োজন৷ দুৰ্বল আন্তঃগাঁথনিয়ে এই পৰিৱেশ সৃষ্টিত বাধা জন্মায়৷

হাস্যকৰ কথা, নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষানীতিত মাতৃভাষাৰ জৰিয়তে শিক্ষাদানৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি অহাৰ বিপৰীতে আমাৰ শিক্ষাজগতত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ৰ জনপ্ৰিয়তা বৃদ্ধি পাইছে৷ ধনৱানসকলৰতো কথাই নাই, উপাৰ্জনৰ স্থায়ী পথ নথকা আৰু অতি কঠোৰভাৱে জীৱন নিৰ্বাহ কৰা লোকসকলেও তেওঁলোকৰ ল’ৰা-ছোৱালীক ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ত পঢ়ুৱাইছে৷ সন্দেহ নাই, ইংৰাজী মাধ্যমৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে ইংৰাজী ভাষা সলসলীয়াকৈ ক’ব পাৰে, ইংৰাজী ভাষাত সোধা এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ খোকোজা নলগাকৈ ততালিকে দিব পাৰে৷ ইয়াৰ বিপৰীতে, একোটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ অসমীয়া ভাষাত দিবলগীয়া হ’লে এই ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকল বিমোৰত পৰে৷ অসমীয়া কিতাপ, বাতৰি কাকত, আলোচনী আদিৰ প্ৰতি তেওঁলোকে অকণো আগ্ৰহ প্ৰকাশ নকৰে৷ আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ প্ৰয়োজনীয় বস্তুবোৰৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁলোকে ইংৰাজী শব্দহে ব্যৱহাৰ কৰে৷ সেইবোৰৰ অসমীয়া নাম তেওঁলোকে নাজানে৷ তেওঁলোকৰ মাক-দেউতাকসকলে ইংৰাজী মাধ্যমত পঢ়া-শুনা কৰি আহিছে৷ গতিকে, ল’ৰা-ছোৱালীক অসমীয়া ভাষাটো শুদ্ধকৈ ক’বলৈ শিকোৱাত তেওঁলোকেও সহায় কৰিব নোৱাৰে৷ এনেকুৱা এটা পৰিস্থিতিত অসমীয়া ভাষাৰ ভৱিষ্যতক লৈ আশাবাদী হোৱাৰ কোনো থলেই নাথাকে৷ এবছৰমান আগতে ৰাজ্য চৰকাৰে লোৱা এটি সিদ্ধান্তই অসমীয়া ভাষাপ্ৰেমীসকলৰ মনত নতুন আশাৰ সঞ্চাৰ কৰিছিল৷ অসম লোকসেৱা আয়োগৰ পৰীক্ষাত এখন অসমীয়া প্ৰশ্নকাকত বাধ্যতামূলক কৰা হৈছিল৷ এই সিদ্ধান্ত আছিল ৰাজ্য চৰকাৰৰ৷ কিন্তু এবছৰ পাছতেই চৰকাৰখনে এই সিদ্ধান্ত বাতিল কৰিলে, লোকসেৱা আয়োগৰ পৰীক্ষাৰ পৰা প্ৰশ্নকাকতখন আঁতৰাই দিলে৷ কাৰোবাৰ হেঁচা অথবা প্ৰৰোচনাত ৰাজনৈতিক স্বাৰ্থ সমুখত ৰাখিয়েই চৰকাৰখনে এই কাম কৰিলে৷ অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ প্ৰতি ৰাজ্য চৰকাৰখনে দায়বদ্ধতা অনুভৱ নকৰাটো সঁচাকৈয়ে বেদনাদায়ক৷