ইতিবাচকতাৰ জয়গান গোৱা মানুহজন
জি এল আগৰৱালাক প্ৰথম লগ পাইছিলোঁ ১৯৯৬ চনত৷ তাৰ পূৰ্বে যদি ক’ৰবাত লগো পাইছোঁ, খুব কম সময়ৰ বাবে, সেয়া নমস্কাৰ-প্ৰতিনমস্কাৰ পৰ্যায়ৰহে৷
১৯৯৬ চনৰ শীতত আগৰৱালা ডাঙৰীয়াৰ সৈতে কেইবালানি বৈঠকত বহিলোঁ৷ উদ্দেশ্য, তেখেতে এখন দৈনিক অসমীয়া বাতৰিকাকত প্ৰকাশ কৰিব বিচাৰিছে৷ ইংৰাজী আৰু হিন্দী কাকত ইতিমধ্যে প্ৰকাশ কৰিছিলেই [নৰ্থ-ইষ্ট টাইম্ছ আৰু পূৰ্বাঞ্চল প্ৰহৰী]৷ অসমীয়া দৈনিক এখন হেনো তেখেতৰ স্বপ্ন তেতিয়া মোৰ ‘নতুন দৈনিক’, ‘আজিৰ বাতৰি’ৰ অভিজ্ঞতা আছিল যদিও আগৰৱালা ডাঙৰীয়াই তেওঁৰ যিবোৰ আশা-পৰিকল্পনাৰ কথা ক’লে, অকলে এই প্ৰজেক্টটো যে বাস্তৱত ৰূপ দিব পাৰিম সেই লৈ মোৰ নিজৰে সন্দেহ হ’ল৷ কিন্তু প্ৰায় প্ৰথমবাৰৰ বাবে লগ পোৱা ত্ৰিশোৰ্ধ যুৱকজনৰ ওপৰত তেখেতৰ অগাধ বিশ্বাস– ‘আপুনি আৰম্ভ কৰক৷ আপোনাৰ মতে, এজন সম্পাদক বিচাৰি লওক৷ আপুনিতো কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে থাকিবই৷ বাকী টীমটোও ঠিক কৰি লওক!’
সেই স্বপ্ন সাকাৰ কেতিয়া হ’ল সেইটো পাছৰ কথা, কিন্তু প্ৰথম সাক্ষাততে এখন নতুন বাতৰিকাকত প্ৰকাশৰ সকলো দায়িত্ব দি দিয়া আনকি সম্পাদক সন্দৰ্ভতো সিদ্ধান্ত ল’বলৈ এৰি দিয়াৰ কথাটোত মই আচৰিতেই হৈছিলোঁ৷ ইয়াৰ পাছত মই বহুবাৰ জ্ঞানপীঠ বঁটাপ্ৰাপক বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্যৰ ওচৰলৈ গৈছোঁ সম্পাদক হোৱাৰ প্ৰস্তাৱ লৈ, তেওঁৰ ঘৰত আড্ডা মাৰিছোঁ বহু সময় [আড্ডা মানে ভট্টাচাৰ্য ডাঙৰীয়ায়েই বক্তা, মই শ্ৰোতা মাত্ৰ], ভট্টাচাৰ্যক দুই-এবাৰ জি এল আগৰৱালাৰ ওচৰলৈও লৈ আহিছোঁ৷ এতিয়াও মনত আছে ১৯৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহৰ কোনো এদিন দুয়ো বহি বিভিন্ন কথা-বাৰ্তা পাতিছে, মই সেই শ্ৰোতাৰ ভূমিকাত৷ উজনিৰ পৰা নামনিলৈ তেওঁলোকৰ কিমান যে চিনাকি মানুহ, কিমান যে চিনাকি ঠাই৷ আগৰৱালা ডাঙৰীয়াই নিজৰ ষ্টাইলত বিশিষ্ট সাহিত্যিকজনক কয়– মই চিমেণ্ট, বালি, লোহাৰ কাম কৰা ব্যৱসায়ী, আপোনাৰ দৰে শিক্ষা বা সাহিত্যৰ সৈতে ইমান পৰিচয় নাই, কিন্তু য’তেই কাম কৰিবলৈ গৈছোঁ, স্থানীয় মানুহৰ সৈতে খুব মিলি গৈছোঁ৷ আজিও মই নিৰ্মাণ কৰা ৰাস্তা-ঘাটৰ দুপাৰৰ মানুহ মোৰ আত্মীয়ৰ দৰে৷ বহু বিচিত্ৰ অভিজ্ঞতাও হৈছে৷
বীৰেন ভট্টাচাৰ্যই কথাষাৰ শলাগিলে– হয়, কোঠা এটাত বহি সাহিত্য চৰ্চা কৰিব পাৰি, কিন্তু ব্যৱসায় কৰিবলৈ মানুহৰ মাজলৈ যাবই লাগিব৷ সেইদৰে লগ পোৱা বিভিন্নজনৰ কথা আপুনি নিজে পাহৰিলেও সেই যে বাট এটা সাজি দিলে, তাৰ বাবে মানুহে আপোনাক নাপাহৰে!
কিছুদিনৰ পাছত বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য অসুখত পৰিল, তেখেত আৰু ‘আমাৰ অসম’ৰ সম্পাদক হোৱা নহ’ল৷ মোৰ কিন্তু ভট্টাচাৰ্যই জি এল আগৰৱালাক কোৱা বাক্যটো মনত ৰৈ গ’ল– সেই যে আপুনি বাট এটা সাজি দিলে...৷
বস্তুতঃ জি এল আগৰৱালাই অসমৰ সংবাদ জগতক নৱৰূপ দিয়া আৰু আধুনিক প্ৰযুক্তিৰে সমৃদ্ধ কৰাৰ বাট সাজি দিছিল৷ বিদেশৰ পৰা অনাইছিল অত্যাধুনিক প্ৰযুক্তিৰ মেচিন৷ বাতৰিকাকত সময় মতে দ্ৰুততাৰে পাঠকৰ ওচৰ পাবলৈ তেখেতেই প্ৰথমে ৰাজ্যৰ বিভিন্ন প্ৰান্তলৈ গাড়ী ব্যৱহাৰ কৰিছিল৷ ইয়াৰ পূৰ্বে পৰিবহণ নিগমৰ বাছত বাতৰিকাকত গৈ দূৰৱৰ্তী ঠাইবোৰ পাওঁতে পাওঁতে সন্ধিয়া হৈছিলগৈ, খবৰ পুৰণি হৈছিলগৈ৷ যথেষ্ট ধন ব্যয় হ’লেও আগৰৱালা ডাঙৰীয়াৰ বাবে পাঠকৰ প্ৰয়োজনীয়তায়েই অগ্ৰাধিকাৰ পাইছিল৷ যি কি নহওক, বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য সম্পাদক সম্ভৱ নোহোৱাৰ পাছতো আমি বেছি অপেক্ষা কৰিব লগা নহ’ল৷ অধ্যাপক ৰঞ্জিত দেৱগোস্বামীয়ে এদিন খবৰ দিলে যে হোমেন বৰগোহাঞি আমাৰ বাতৰিকাকতখনৰ সম্পাদক হ’বলৈ আগ্ৰহী৷ মই যোগাযোগ কৰিলোঁ, বৰগোহাঞি ডাঙৰীয়াই প্ৰায় লগে লগেই সন্মতি দিলে৷ দুদিন মানৰ পাছতেই হোমেন বৰগোহাঞিয়ে ‘আমাৰ অসম’ৰ সম্পাদক পদত যোগ দিলে৷ আজি বহুতে আচৰিত হ’ব যে সম্পাদকে যোগ দিয়াৰ পূৰ্বে এই প্ৰক্ৰিয়াটোত আগৰৱালা ডাঙৰীয়াৰ এবাৰো হোমেন বৰগোহাঞিৰ সৈতে কথা হোৱা নাছিল৷ ইমানেই মুক্তভাৱে মোক সিদ্ধান্ত ল’বলৈ দিছিল৷ তদুপৰি এটা কথা মন কৰিছিলোঁ তেখেতে প্ৰতিষ্ঠানটোৰ সাংবাদিকসকলকেই নহয়, সাধাৰণ কৰ্মচাৰীসকলকো যোগ্য সন্মান দিছিল– সকলোকে আপুনি বুলি সম্বোধন কৰিছিল৷
জি এল ডাঙৰীয়াৰ উদে্যাগত প্ৰতিষ্ঠানটোত এক উল্লেখযোগ্য ঘটনা ঘটিছিল৷ ঐতিহাসিকো বুলিব পাৰে৷ এটা সময়ত ‘নৰ্থ-ইষ্ট টাইম্ছ’ৰ সম্পাদক হৈছিল ড॰ হীৰেন গোহাঁই আৰু ইপিনে, ‘আমাৰ অসম’ত হোমেন বৰগোহাঞি৷ দুয়োজনৰ ইমান প্ৰবল মতাদৰ্শগত পাৰ্থক্য আছিল, ব্যক্তিত্বৰ সংঘাত আছিল যে মাথোঁ জি এল আগৰৱালাৰ দৰে ব্যক্তিৰ বাবেহে সম্ভৱ হৈছিল এই দুয়োজন স্বনামধন্য সাহিত্যিকক একেটা প্ৰতিষ্ঠানত নিয়োজিত কৰি ৰখাটো৷ পাছলৈ সাহিত্যিক-নাট্যকাৰ অৰুণ শৰ্মায়ো জি এল পাব্লিকেশ্বন্ছত যোগ দি সোণত সুৱগা চৰাইছিল৷
আগৰৱালা ডাঙৰীয়াৰ অফুৰন্ত কৰ্মশক্তি আৰু ঈৰ্ষণীয় ব্যক্তিত্বৰ বাবে এইদৰে বহু অসম্ভৱো সম্ভৱ হৈছিল৷ কিন্তু অন্যান্য সামাজিক কামৰ উপৰি অসমীয়া বিশ্বকোষৰ দৰে মহামূল্যৱান আৰু বিশাল সংকলন প্ৰকাশ কৰিছিল নিজা উদ্যোগত৷ হোমেন বৰগোহাঞিৰ সৈতে জি এল আগৰৱালাই আৰম্ভ কৰিছিল ‘কৰুণাধাৰা’ৰ দৰে মহৎ প্ৰয়াস৷ ২০১৩ চনত বৰপেটা সাহিত্য সভাৰ আদৰণী সমিতিৰ সভাপতি আছিল আগৰৱালা ডাঙৰীয়া৷ বহু ন ন কাৰ্যসূচী অন্তৰ্ভুক্ত কৰি অভিনৱত্ব আনিছিল সেই সাহিত্য সভাত৷ যেনে জি এল পাব্লিকেশ্বন্ছৰ মহাপ্ৰৱন্ধক প্ৰণৱ তালুকদাৰক লগত লৈ মহাসমাৰোহেৰে উত্তৰ-পূব য়ুথ ফেষ্টিভেল পাতিছিল৷ আন নহ’লেও মাথোঁ এই উদ্যোগৰ বাবেই বৰপেটাবাসীয়ে আজিও আগৰৱালা ডাঙৰীয়াক শ্ৰদ্ধাৰে সোঁৱৰে৷ আনকি তেখেতে চৰকাৰী ভাষা প্ৰণয়ন সমিতিত সক্ৰিয় দায়িত্বত থাকি অসমীয়া ভাষা প্ৰসাৰত অগ্ৰণী ভূমিকা লৈছিল৷ নিজে গৌৰৱো কৰিছিল– ‘মই পাঠশালাৰ পৰাই অসমীয়া মাধ্যমত পঢ়ি আহিছোঁ৷’ আন বহু সামাজিক কাম-কাজ তথা অৱদানৰ কথা নক’লোৱেইবা৷
ব্যৱসায়ী হিচাপে সফল হ’লেও, অজস্ৰ ধন অৰ্জন কৰিলেও জি এল আগৰৱালা মিতব্যয়ী আৰু উপৰুৱা শোভ্য কাম-কাজৰ বিৰোধী আছিল– যিটোক কৃপণালি বুলি একেবাৰে ক’ব নোৱাৰি৷ এবাৰ লাহোৰৰ ৰাস্তাত আমি দুজন ফুৰি আছোঁ, অচিনাকি এঠাইলৈ যোৱাৰ কথা৷ মই এখন টেক্সী মাতিবলৈ লৈছিলোঁ, আগৰৱালা ডাঙৰীয়াই বাধা দি ক’লে– টেক্সী কিয় লাগে, অটোৰিক্সাত যাওঁ! গন্তব্য স্থানত উপস্থিত হৈ এইবাৰ তেখেতে পাকিস্তানী অটোৱালাৰ সৈতে দৰদাম কৰিলে– ইমান বেছি ভাৰা কিয়, কমাই লোৱা! যিজন মানুহে বিশ্বকোষৰ বাবে, কৰুণাধাৰাৰ বাবে, সামাজিক কাম-কাজৰ বাবে নিজৰ জেপৰ লক্ষ লক্ষ টকা হেলাৰঙে খৰচ কৰিছে, সেইজন মানুহে বিদেশত অচিনাকি ঠাইত অচিনাকি পৰিৱেশত কেইটামান টকাৰ বাবে দৰদাম কৰা দেখি আমোদ পালোঁ!
আজি কিন্তু মোৰ বোধ হয়– জি এল আগৰৱালাই পাবলগীয়া স্বীকৃতি নাপালে৷ বৰপেটাৰ নিম্নবিত্ত মাৰোৱাৰী পৰিয়ালৰ পৰা আহি এজন বিশিষ্ট ব্যৱসায়ী-সমাজকৰ্মী হোৱাই নহয়, অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰতি থকা তেখেতৰ অৱদান, সন্মান আৰু দৰদৰ বাবে সমাজে তেওঁক প্ৰাপ্য নিদিলে! তাৰ বাবে আমাৰ দুখ থাকি গ’ল কিন্তু জি এল আগৰৱালা ডাঙৰীয়াক এইবোৰৰ বাবে কেতিয়াও থমকি ৰোৱা নেদেখিলোঁ, কেতিয়াও দুখী হোৱা নেদেখিলোঁ৷ গোটেই জীৱন ইতিবাচকতা আৰু নতুনত্বৰ জয়গান গাইছিল মানুহজনে৷ আজি মৃত্যু তিথিত জি এল আগৰৱালা ডাঙৰীয়াক শ্ৰদ্ধাৰে সুঁৱৰিছোঁ৷