বিকৃত বজাৰ, বিকৃত ব্যক্তি
যেতিয়া এজন সাংবাদিকে মাজৰাতি মৰেল পুলিচে এগৰাকী ছোৱালীক নিৰ্যাতন চলোৱাৰ বা তেনে ঘটনা ৰেকৰ্ড কৰে, তেতিয়া তেওঁ সেইখন বজাৰত এজন উৎপাদকৰ ভূমিকা পালন কৰে, য’ত তেওঁ বিক্ৰীৰ বাবে কিবা এটা উৎপাদন কৰিবলগীয়া হয়৷ তেওঁ সেই নিৰ্যাতনৰ ঘটনাটো সম্ভাব্য দৰ্শক-গ্ৰাহকৰ বাবেই ৰেকৰ্ড কৰে৷ তেওঁ নিশ্চিত যে আমালৈ অৰ্থাৎ শ্ৰোতা-দৰ্শক-পাঠকলৈ যিটো প্ৰডাক্ট বা পণ্য আগবঢ়াব, তাক আমি গোগ্ৰাসে গিলিম৷ শুদ্ধ নে ভুল সেই বিবেচনালৈ নগৈও এই কথা ডাঠি ক’ব নোৱাৰিনে যে ৰিপ’ৰ্টাৰজন তেওঁৰ উদ্দেশ্যত সম্পূৰ্ণ সফল হয়? তেওঁ এটা ভাইৰেল হৈ পৰা ভিডিঅ’ কনটেণ্ট সৃষ্টি কৰে, যিটো আজি বহুতৰে সপোন৷ কেৱল বিক্ৰীৰ বাবে চৰম পৰ্যায়লৈ যাবলৈ অকণো কুণ্ঠাবোধ নকৰা বজাৰ এখনৰ আমি কিনিবলৈ চৰম পৰ্যায়লৈ যাবলৈ প্ৰস্তুত হৈ থকা গ্ৰাহক৷ কেৱল বোমা ফুটোৱাসকলেই উগ্ৰপন্থী নহয়, বজাৰখনো উগ্ৰপন্থী, আমি সকলোৱে উগ্ৰপন্থী৷ আমি এনে এক চৰম সংস্কৃতিত বাস কৰি আছোঁ য’ত চূড়ান্ত মূল্য হ’ল বিক্ৰীযোগ্যতা৷ যিটো বিক্ৰী হয় সিয়েই বৈধ৷ যিটো বিক্ৰী হয় সিয়েই গুণৱান৷
এগৰাকী ছোৱালীক নিৰ্যাতন চলোৱা দৃশ্যৰ দৰ্শকসকল বজাৰত গ্ৰাহক৷ টেলিভিছন উদ্যোগৰ বাবে অধিক দৰ্শক মানে হ’ল অধিক টি আৰ পি৷ অধিক টি আৰ পি মানে কৰ্পৰেটৰ পৰা অধিক বিজ্ঞাপনৰ ৰাজহ৷ টেলিভিছনে কি দেখুৱাই টি আৰ পি বঢ়ালে, তাক লৈ কৰ্পৰেটৰ অকণো মূৰৰ কামোৰণি নহয়৷ তেওঁলোকে বিচাৰে তেওঁলোকৰ নিৰ্মিত পণ্য আটাইতকৈ অধিক গ্ৰাহকৰ ওচৰ পাওকগৈ৷
অসমৰ অৰ্থনীতি প্ৰধানকৈ কৃষিভিত্তিক৷ প্ৰকৃত অৰ্থনৈতিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা উদাৰীকৰণে অনা সমৃদ্ধি অসম আহি নাপালে৷ অসমৰ প্ৰায় সকলো অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ চৰকাৰৰ পৰা আৰম্ভ হয় আৰু চৰকাৰৰ পৰা শেষ হয়৷ আনকি অসমৰ সেৱাখণ্ডটোও চৰকাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷ আমি এতিয়াও এটা পিছপৰা কৃষি অৰ্থনীতি৷ কিন্তু উদাৰীকৰণে আমাক বহুতো টিভি চেনেল, ম’বাইল ফোন, ইণ্টাৰনেট, ফেচবুক, টুইটাৰেৰে সমৃদ্ধিশালী কৰি তুলিলে৷ আমাৰ অৰ্থনৈতিক অনগ্ৰসৰতাই গুগ্ল-ফেচবুক-ৱাট্ছএপৰ বাবে অকণো সমস্যা সৃষ্টি কৰিব পৰা নাই৷ সেইবোৰত আমি পৃথিৱীৰ সমকক্ষ৷ আৰু সমস্যাটো তাতেই৷
তথ্য-প্ৰযুক্তিৰ প্ৰকৃতি এনেকুৱা যে ই আন্তঃগাঁথনি বুলিবলৈ একো নথকা অসমৰ দৰে প্ৰদেশ এখনতো নিমিষতে গৈ উপস্থিত হ’ব পাৰে৷ মানুহে স্মাৰ্ট ফোনটোৱে গঢ়ি দিয়া ভাৰ্চুৱেল পৃথিৱীখন আৰু অভাৱ-অনাটন, সমস্যাৰে জৰ্জৰ সঁচা ভৌতিক জগতখনৰ মাজত সংঘাত হয়৷ আমি বাস কৰা ভৌতিক জগতখন আৰু তথ্য-প্ৰযুক্তিৰে সৃষ্টি কৰি লোৱা মানসিক জগতখনৰ মাজত হোৱা সংঘাতে মূল্যবোধৰ সংকটৰ সৃষ্টি কৰে৷ আমি এতিয়া তাৰেই সাক্ষী হৈ আছোঁ৷
পশ্চিমীয়া উন্নত অৰ্থনীতিয়ে কিছুমান মূল্যবোধক গুৰুত্ব দিয়ে, যিবোৰ পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিৰ সৈতে বিকশিত হৈছিল৷ ব্যক্তিস্বাতন্ত্ৰবাদ এনে মূল্যবোধৰ অন্যতম৷ কৃষিভিত্তিক অৰ্থনীতিত ব্যক্তিজন নহয়, সমাজখনেই সৰ্বোচ্ছ৷ সমাজে সিদ্ধান্ত লয় ব্যক্তিয়ে কি কৰিব পাৰে বা নোৱাৰে৷ বিভিন্ন কাৰণত সমাজৰ কতৃৰ্ত্ব ক্ৰমান্বয়ে কমি আহিছে৷ যিমানেই এই কতৃৰ্ত্ব কমি আহিছে, সিমানেই সেই কতৃৰ্ত্ব বাহাল ৰাখিবলৈ বিচৰাসকল আৰু অধিক ক্ষুণ্ণ আৰু খঙাল হৈ পৰিছে৷
উন্নত পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিত এজন ব্যক্তি সমাজৰ শাসনৰ পৰা মুক্ত৷ মহানগৰত থকা ধনী শ্ৰেণীৰ বাহিৰে ভাৰতত এইধৰণৰ ব্যক্তিবাদৰ বিকাশ হোৱা নাই৷ আমাৰ বৰ্তমানৰ যুৱপ্ৰজন্মই যেন সেইধৰণৰ ব্যক্তি স্বাধীনতা বিচাৰে, কিন্তু সমাজখনে তেনে ব্যক্তিস্বাধীনতাৰ অনুমতি নিদিয়ে৷ এফালে পশ্চিমীয়া সমাজৰ দৰে ব্যক্তিস্বাধীনতাৰ আকাংক্ষা, আনহাতে এখন অনগ্ৰসৰ সমাজৰ মূল্যবোধ অনুসৰি সমাজে আৰোপ কৰা বাধা-নিষেধ– মানুহ দুখন ভিন্ন জগতত বিচ্ছিন্ন হৈ পৰে৷ সমাজো হৈ পৰে উগ্ৰ, অসহনশীল, ব্যক্তি হৈ পৰে অবাধ স্বাধীনতাৰ আকাংক্ষাৰে বিকৃত৷
স্বাধীনতা হৈছে পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিয়ে লালন-পালন কৰা এক মূল্যবোধ৷ বজাৰে যিকোনো বস্তু উৎপাদন আৰু বিক্ৰী কৰাৰ স্বাধীনতা আৰু ব্যক্তিয়ে যিকোনো বস্তু কিনাৰ স্বাধীনতা ভাল পায়৷ বিক্ৰেতাই কয় যে গ্ৰাহক ৰজা৷ ই এক গোকাট মিছা৷ তেওঁলোকে গ্ৰাহকক ৰজাৰ দৰে অনুভৱ কৰায়, কিন্তু তেওঁলোকক নিজৰ পণ্য কিনিবলৈ প্ৰলোভিত কৰে৷ কিন্তু সেই ব্যক্তিবাদ আৰু স্বাধীনতাই কিছুমান মূল্যবোধৰ সৃষ্টি কৰিছিল, যিবোৰ অৰ্থনীতিৰ বিৱৰ্তনৰ লগতে বিৱৰ্তিত হৈছিল৷ এই মূল্যবোধৰ বাবেই তেওঁলোকে আমেৰিকাৰ টুইন টাৱাৰত হোৱা আত্মঘাতী আক্ৰমণৰ পাছত এজনো মৃত লোকৰ মৃতদেশ ৰাজহুৱা মাধ্যমত দেখুওৱা নাছিল৷ এই মূল্যবোধৰ বাবেই তেওঁলোকে নিজৰ চহৰবোৰক আমাৰ দৰে কুৎসিত আৰু বিকৃত নিৰ্মাণেৰে ধবংস কৰি পেলোৱা নাই৷
ভাৰতীয় কৰ্পৰেট বাহিৰৰ পৰা দেখাত ব্যক্তিবাদৰ চূড়ান্ত সমৰ্থক৷ তেওঁলোক সকলো নৈতিক পুলিচিঙৰ বিৰুদ্ধে৷ তেওঁলোক ব্যক্তিস্বাধীনতা খৰ্ব কৰা সমাজৰ সকলো বান্ধোনৰ বিৰুদ্ধে৷ কিন্তু যিবোৰ মূল্যবোধে ব্যক্তিস্বাধীনতাক ন্যায্য আৰু গ্ৰহণযোগ্য কৰি তোলে, ব্যক্তিয়ে নিজৰ ব্যক্তিত্বক-প্ৰতিভাক-সম্ভাৱনাখিনিক সম্পূৰ্ণ বিকশিত কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰে, তেনে সুস্থ ব্যক্তি স্বাধীনতাৰ কোনো চিন-মোকাম ভাৰতীয় কৰ্পৰেটত দেখিবলৈ পোৱা নাযায়৷ পণ্য বিক্ৰী কৰাৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰা তেওঁলোকৰ বিজ্ঞাপনবোৰ সৰহভাগেই কেৱল নিম্নৰুচিৰেই নহয়, এইবোৰ এক বিকৃত ব্যক্তিস্বাধীনতাৰ বাহক৷ তেওঁলোকে প্ৰচাৰ কৰা ব্যক্তিস্বাধীনতা এখন অনগ্ৰসৰ সমাজে ব্যক্তিৰ ওপৰত স্থাপন কৰিব খোজা নিয়ন্ত্ৰণতকৈ কোনো কাৰণতেই ভাল বুলিব নোৱাৰি৷
এফালে এখন অনগ্ৰসৰ সমাজ আছে যিয়ে ব্যক্তিস্বাধীনতাক ঘৃণা কৰে আৰু প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে আচৰণ বিধি নিৰ্ণয় কৰিব বিচাৰে আৰু আনটো পক্ষত আমাৰ কৰ্পৰেট আছে যিয়ে ব্যক্তিস্বাধীনতাৰ সকলো মূল্যৰ পৰা বঞ্চিত এক বিকৃত ব্যক্তিস্বাধীনতাৰ প্ৰচাৰ কৰে৷ তেওঁলোকৰ ব্যক্তিজন হ’ল এটা খৰচ কৰা যন্ত্ৰ, যিয়ে চয়তানৰ দৰে ধন উপাৰ্জন কৰে আৰু দানৱৰ দৰে খৰচ কৰে৷
এই দানৱটোৱে এজনী ছোৱালীৰ ওপৰত নিৰ্যাতন চলাই বা টিভিত তেনে নিৰ্যাতনৰ ভিডিঅ’ চাই নিজৰ মনোৰঞ্জন কৰে বুলি সৃষ্টি হোৱা ধাৰণাটোৱে সাংবাদিকজনক সেই ভিডিঅ’ ৰেকৰ্ড কৰি প্ৰচাৰ কৰিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিছিল নেকি? নিৰ্যাতনকাৰী, সাংবাদিক, সম্প্ৰচাৰক, দৰ্শকক পৃথক কৰা সীমাডাল ধুঁৱলী-কুঁৱলী হৈ একাকাৰ হৈ পৰা নাছিলনে? সকলো নিৰ্যাতনকাৰীত পৰিণত হোৱা নাছিলনে?
ব্যক্তিস্বাধীনতাক মূল্যবোধৰ যোগান ধৰিব পৰা সামাজিক ভিত্তি নাথাকিলে সি ভিত্তিহীন হৈ আলাসতে ওপঙি থাকিব আৰু বজৰুৱা আৰু বিকৃত হৈ পৰিব৷ তেনে এখন সমাজ যদি গঢ়ি নুঠে, আমি এফালে অসহনশীল, কঠোৰ নিয়ন্ত্ৰণ বিচৰা সমাজ আৰু আনফালে বজাৰে গঢ়া বিকৃত ব্যক্তিস্বাধীনতা দেখিবলৈ পাম৷