কৃষি আইন আৰু কৃষক বিদ্ৰোহ

কেন্দ্ৰৰ বিজেপি চৰকাৰে কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত দেশৰ কৃষক সংগঠনসমূহৰ কোনো মতামত নোলোৱাকৈ ততাতৈয়াকৈ তিনিখন কৃষি বিধেয়ক নিজৰ দলীয় সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰে গ্ৰহণ কৰি আইনত পৰিণত কৰিলে৷ চৰকাৰৰ এনে সিদ্ধান্তই কৃষকসকলৰ, বিশেষকৈ পঞ্জাব, হাৰিয়ানা, উত্তৰ প্ৰদেশকে ধৰি একপ্ৰকাৰ দেশৰ সকলো কৃষকৰ অধিকাৰ খৰ্ব কৰাৰ ফলত পঞ্জাব, হাৰিয়ানা, উত্তৰ প্ৰদেশৰ কৃষকসকলে দিল্লীলৈ অহা পথ অবৰোধ কৰি প্ৰচণ্ড শীতত দুমাহৰো অধিক কাল অহিংস আন্দোলন কৰি থকাৰ পাছতো চৰকাৰে কৃষকসকলৰ দাবী মানি লোৱা নাই৷ এই প্ৰতিবাদৰ কালছোৱাত শীতত ষাঠিজন কৃষকে প্ৰাণ হেৰুৱালে আৰু দুজনে আত্মহত্যা কৰিলে৷ চৰকাৰে কৃষকসকলৰ প্ৰতিনিধিক দিল্লীলৈ মাতি নি বাৰে বাৰে আলোচনা কৰিলে যদিও কৃষকসকলক পতিয়ন নিয়াব নোৱাৰিলে৷ কৃষকসকলৰ ভিতৰৰ কিছু লোক স্বাভাৱিকতেই অসন্তুষ্ট হৈ উঠিছিল৷ কৃষকসকলে ২৬ জানুৱাৰীৰ দিনা তেওঁবিলাকৰ বহু হাজাৰ ট্ৰেক্টৰ লৈ দিল্লীত সমদল যাত্ৰা কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিলে৷ ইতিমধ্যে দেশৰ উচ্ছতম ন্যায়্যালয়ে ডেৰ বছৰ পৰ্যন্ত আইনকেইখনৰ প্ৰয়োগ স্থগিত কৰিলে যদিও চৰকাৰে আইনকেইখন তুলি ল’বৰ বাবে কোনো প্ৰকাৰৰ আগ্ৰহ নেদেখুৱালে আৰু এতিয়াও দেখুওৱা নাই৷ যদিও বাজেটত কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত উন্নয়নৰ বাবে ৭৫ হাজাৰ কোটি টকা ধাৰ্য কৰিছে, ইয়াৰ লগত কৃষক আইনৰ কোনো সম্পৰ্ক নাই৷

ট্ৰেক্টৰসহ কৃষকৰ সমদলে বিঘিনি ঘটাব পাৰে– তাৰ শংকা অনেকৰ মনত হৈছিল৷ কাৰণ প্ৰথম অৱস্থাতেই কৃষকসকলৰ একাংশই তেওঁলোকৰ এই সমদল গণতন্ত্ৰ দিৱসৰ কাৰ্যস্থলীলৈ লৈ যোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল৷ বোধকৰোঁ চৰকাৰী পক্ষই এনেধৰণৰ প্ৰতিবাদে অঘটন কিছু ঘটাব বুলি অনুমান কৰিও এইবাবেই সন্মতি হয়তো দিছিল যে শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদৰ বিৰুদ্ধে কোনো দমনমূলক ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰিলেও ট্ৰেক্টৰসহ কৰা প্ৰতিবাদত নিশ্চয় শান্তি বিঘ্নিত হ’ব আৰু এনে হ’লে চৰকাৰে এই প্ৰতিবাদ দমন কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰিব৷ এনে এটা শংকা নিশ্চয় নকৰাকৈ থাকিব নোৱাৰি৷ দ্বিতীয়তে, এনে প্ৰতিবাদৰ ক্ষেত্ৰত কোনো তৃতীয় পক্ষও জড়িত হৈ এই প্ৰতিবাদ কিছু পৰিমাণে হিংসাত্মক হোৱাত সহায় কৰিছিল বুলি সন্দেহ কৰাৰো অৱকাশ আছে৷ আনকি প্ৰতিবাদীসকলে লালকিল্লা ঘেৰাও কৰা আৰু লালকিল্লাৰ এটা চূড়াত বিদ্ৰোহী কৃষকসকলৰ পতাকা উত্তোলন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো কোনো বাহিৰা লোকৰ উচতনি আৰু যোগ থকা বুলি পৰৱতীৰ্ সময়ত সংবাদত সন্দেহ প্ৰকাশ কৰা হৈছে৷ কৃষকক ভেটিবলৈ পথত গজাল পোতা, বাটত বেৰা দিয়াৰ দৰে কাম চৰকাৰে কৰিব পাৰে বুলি ভাবিব পাৰিনে?

নেত্ৰীস্থানীয় কৃষকসকলে শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদৰ কথা ঘোষণা কৰি থকা সত্ত্বেও তেওঁবিলাকৰ মাজৰ এটা অংশই যে সহ্যাতীত হৈ নিয়ম ভংগ কৰিব পাৰে এই সম্পৰ্কে আগতীয়াকৈ ভবা-চিন্তা কৰাটো যে উচিৎ আছিল সেই বিষয়ে সন্দেহ নাই৷ প্ৰতিবাদৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা এই ত্ৰুটিয়ে এতিয়া চৰকাৰৰ দমনৰ হাত শক্তিশালী কৰি তুলিছে৷ আনকি চৰকাৰে এতিয়া চি বি আইৰ দ্বাৰা কৃষকসকলৰ নিজৰ নিজৰ ধানৰ ভঁৰাল পৰীক্ষা কৰোৱাৰো ব্যৱস্থা কৰিবলৈ সুবিধা পালে৷ সকলোৱে জানে যে এই অঞ্চলটোৰ ধানৰ উৎপাদেন দেশৰ ভিতৰতে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান অধিকাৰ কৰি আহিছে৷ চৰকাৰে সেইবাবেই কৃষকসকলক যিকোনো প্ৰকাৰে আইনৰ অধীনলৈ অনাৰ যত্ন কৰি কৃষকৰ এটা প্ৰতিবাদী পৰিৱেশ সৃষ্টি হোৱাত বৰঙনি যোগালে৷ কোনো সন্দেহ নাই, কৃষকসকল দেশৰ ৰাজহাড়স্বৰূপ৷ পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে ধান আৰু ঘেঁহু যদি কৃষকে উৎপাদন নকৰে, দেশখনৰ মানুহে আৱশ্যকীয় খাদ্য সংগ্ৰহ কৰিব ক’ৰ পৰা? কৃষকসকলৰ ক্ষেত্ৰত সেইবাবেই চৰকাৰৰ দৃষ্টিভংগী হ’ব লাগিছিল নমনীয়৷ আইন প্ৰণয়ন কৰাৰ আগতেই কৃষকসকলৰ প্ৰতিনিধিৰ লগত বহিব লাগিছিল৷ এই কৃষকসকলৰ লগত কোনো আলোচনা নকৰাকৈ আইন প্ৰণয়ন কৰা চৰকাৰে ব্যক্তিগত খণ্ডৰ চাহশিল্পকে ধৰি শিল্প, উদ্যোগ, বাণিজ্যৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ প্ৰতিনিধিৰ লগত আলোচনা নকৰাকৈ বা মত বিনিময় নকৰাকৈ নিজাববীয়াকৈ আইন প্ৰণয়ন আৰু গ্ৰহণ কৰিব পাৰিবনে?

তদুপৰি যি চৰকাৰে দেশৰ বিভিন্ন ৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প-উদ্যোগ, ব্যৱসায়-বাণিজ্য ব্যক্তিগত খণ্ডলৈ হস্তান্তৰ কৰি আছে, সেই চৰকাৰে কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত কৃষকসকলৰ অধিকাৰত হাত দিবৰ বাবে আইন প্ৰণয়ন কৰিব লগা হ’ল কিয় সেই কথা দেশৰ মানুহক ঘুণাক্ষৰেও জনোৱা নাই৷ পিছে, চাউলৰ সমগ্ৰ ব্যৱসায়টো যে আম্বানি আৰু আদানিৰ দৰে ক্ৰোড়পতিৰ হাতত তুলি দিবলৈ লৈছে সেই কথা সহজেই অনুমেয়৷ এতেকে এনে আইন প্ৰণয়ন কৰাৰ আঁৰত কৃষকৰ উৎপাদন এককভাৱে কোনো ব্যক্তিগত খণ্ডৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰণৰ বাট খুলি দিয়া হ’ব বুলি কৃষকসকলে সন্দেহ কৰাৰ যুক্তিযুক্ততা নস্যাৎ কৰিব নোৱাৰি৷ 

এতিয়া যদি ২৬ জানুৱাৰীৰ ঘটনাৰ অজুহাত লৈ কৃষকৰ প্ৰতিবাদ নিৰ্মূল কৰিবৰ বাবে দমনমূলক ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰে, তেনেহ’লে তাৰ ফল ভয়াবহ হৈ উঠিব পাৰে৷ কংগ্ৰেছৰ দিনত, বিশেষকৈ ইন্দিৰা গান্ধীয়ে ৰাজনৈতিক কৌশল পূৰণ কৰিবলৈ গৈ ভিন্দ্ৰেনৱালা সৃষ্টি হোৱাৰ বাট মোকলাই দিছিল৷ এতিয়া বিজেপিয়েও নিজৰ ৰাজনৈতিক-অৰ্থনৈতিক উদ্দেশ্য পূৰণৰ বাবে যদি দমন নীতিৰ প্ৰয়োগ কৰে, এই নীতিয়ে পঞ্জাবত তথা হাৰিয়ানাত আকৌ নতুন উগ্ৰবাদ জন্ম হোৱাৰ বাট মুকলি কৰি দিব৷ অটল বিহাৰী বাজপেয়ীৰ দৰে দূৰদৃষ্টিসম্পন্ন নেতা থকা হ’লে এনেএটা অৱস্থাৰ সৃষ্টি হ’ব বুলি শংকা কৰিবলগীয়া নহ’লহেঁতেন৷ কিন্তু বৰ্তমান বিজেপিৰ নেতৃবৃন্দৰ মাজত দেশৰ মানুহৰ গণতান্ত্ৰিক দাবী আৰু স্বাৰ্থ অনুভৱ কৰিব পৰা আৰু গণতান্ত্ৰিক আন্দোলনৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাশীল হ’ব পৰা কোনো মানুহ আছে বুলি ক’ব নোৱাৰি৷ যিদৰে অসমৰ ক্ষেত্ৰত জনসাধাৰণৰ বিপুল প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি সামান্যতমো নমনীয়তা প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পৰিৱৰ্তে নাগৰিকত্ব সংশোধনী বিধেয়ক গ্ৰহণ কৰি আইনত পৰিণত কৰিলে, ঠিক তেনেকৈ পঞ্জাব-হাৰিয়ানা আদিৰ কৃষকৰ আন্দোলনৰ ক্ষেত্ৰতো তদ্ৰুপ মনোভাব গ্ৰহণ কৰিছে৷ বিজেপিৰ এনে কাৰ্যই ভাৰতবৰ্ষৰ দৰে পৃথিৱীৰ বৃহত্তম গণতান্ত্ৰিক দেশখনৰ চৰকাৰে এক অগণতান্ত্ৰিক মনোভাবেৰে স্বৈৰতন্ত্ৰক আধাৰ কৰিছে বুলি দেশৰ মানুহে বিশ্বাস নকৰিব কিয়?

বিজেপি দলৰ এনে মনোভাব আৰু কাৰ্যই দেশৰ জনসাধাৰণৰ মনত প্ৰতিবাদৰ আৰু উগ্ৰবাদৰ গুটি সিঁচিব৷ ই কোনোপ্ৰকাৰেই ৰাষ্ট্ৰীয় চৰকাৰৰ সুবিবেচনাৰ পৰিচায়কতো নহয়েই, বৰং অদূৰ ভৱিষ্যতে এটা হিংসাত্মক পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাৰ কাৰক হৈ উঠিব পাৰে বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য হ’বলগীয়া হৈছে৷ এনে এটা ভৱিষ্যৎ আমাৰ বাবে গ্ৰহণীয় হ’বনে? ৰাজ্যই ৰাজ্যই যদি এনে প্ৰতিবাদে মূৰ দাঙি উঠে সেনা মোতায়ন কৰি দেশৰ মানুহক হত্যা কৰিব পৰা হ’ব, সমস্যাৰ সমাধান কৰিব পৰা নহ’ব৷ উদাত্ত কণ্ঠৰে দেশৰ উন্নয়ন কৰাৰ ঘোষণাই গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ খৰ্ব কৰাৰ ক্ষতি পূৰণ কৰিব নোৱাৰে৷ দেশ শাসন কৰাৰ আৰু দেশৰ উন্নয়ন কৰাৰ নামত ভোট কিনি বা কৌশলেৰে সংগ্ৰহ কৰি ক্ষমতালৈ অহা কোনো দলেই গণতন্ত্ৰৰ মূলমন্ত্ৰ বুজি পাব বুলি বা তাৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাশীল হ’ব বুলি ভবা সম্ভৱ নহয়৷ সেইবাবেই আজি সংবেদনশীল মানুহ ভয়ংকৰভাৱে আশাহত হ’বলগীয়া হৈছে, তেওঁবিলাকে ভৱিষ্যৎ অন্ধকাৰ দেখিছে৷ আজি সেইবাবেই দেশৰ ভৱিষ্যৎ ভাবি, দেশৰ মহামান্য উচ্ছতম ন্যায়্যালয়লৈ আশাৰ চকুৰে চাবলগীয়া হৈছে, যাতে মহামান্য উচ্ছতম ন্যায়্যালয়ে দেশখনৰ সংবিধান-প্ৰদত্ত প্ৰকৃত গণতান্ত্ৰিক চৰিত্ৰ আৰু শক্তি ৰক্ষা কৰাৰ ক্ষেত্ৰত গ্ৰহণ কৰিব পৰা সিদ্ধান্তৰে বিমূঢ় হৈ পৰা মানুহক আশান্বিত হোৱাৰ মনোবল দান কৰে৷

প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত, বিশেষকৈ চীনৰ আগ্ৰাসী মনোভাবৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰে অৰুণাচল তথা উত্তৰ-পূবক বাদ দি উত্তৰ-পশ্চিম সীমাৰ ক্ষেত্ৰত গ্ৰহণ কৰা নীতি যথেষ্ট কঠোৰ৷ ‘দেশৰ ইঞ্জিন’ বুলি কোৱা উত্তৰ-পূবাৰ্ঞ্চলৰ প্ৰতি মোদী চৰকাৰৰ মনোভাব এইক্ষেত্ৰত ইতিবাচক বুলি ক’ম কেনেকৈ? তদুপৰি দেশৰ ভিতৰৰ জনসাধাৰণৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ আৰু স্বাৰ্থ ক্ষুণ্ণ কৰি কৰ্পৰেট খণ্ডক সমৃদ্ধ হোৱাৰ বাট কাটি দিয়া নীতি সমৰ্থন কৰা সম্ভৱ নহয়৷ কৰ্পৰেট হাউছসমূহৰ সমৃদ্ধি সাধনে দেশৰ সৰ্বসাধাৰণ মানুহৰ সমৃদ্ধি ঘটা বুলি ক’বলৈ বা দেখুৱাবলৈ যোৱাটো হ’ব এটা দুভাৰ্গ্যজনক দিশ৷ আটাইতকৈ দৰিদ্ৰতম মানুহজনেও ‘‘এইখন মোৰ দেশ’’ বুলি স্ব-ইচ্ছাই ঘোষণা কৰিব পৰাকৈ দেশ সমৃদ্ধ হ’ব বুলি এই চৰকাৰৰ দিনত আশা কৰিব নোৱৰা সংকেত বাজিবলৈ ধৰিছে৷ বিনামূলীয়া চাউল দি, ৮৩০ টকীয়া অৰ্থসাহায্য দি দেশৰ ৰাজকোষ দেউলীয়া কৰিব পাৰিব– দেশৰ উন্নতি নহ’ব৷ দেশত নিবনুৱাৰ সংখ্যা বঢ়াৰ আৰু মধ্যবিত্তসকল ক্ৰমাৎ ঠেৰুহীন হোৱাৰ অৱস্থা সৃষ্টি হোৱাৰ বাট মুকলি হ’ব বুলি ওপৰ গধুৰ বাজেটেও সংকেত দিয়া বুলি ভবাৰ অৱকাশ ঘটিছে৷ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা হ’ল– এই চৰকাৰৰ দিনত নৈতিক, মানৱীয় আৰু সামাজিক মূল্যবোধ ভাঙি পেলোৱা হৈছে৷