চৰকাৰ গঠনেই এটা দলৰ শেষ লক্ষ্য হ’ব নোৱাৰে

এটা নতুন ৰাজনৈতিক দলৰ জন্মলগ্নত উপস্থিত থাকিবলৈ পাই মই সৌভাগ্যৱান অনুভৱ কৰিছোঁ৷ জয়জয়তে এই নতুন দলটোৰ প্ৰতি আমাৰ আন্তৰিক শুভেচ্ছা আগবঢ়াইছোঁ আৰু দলটোৰ সফল, উজ্জ্বল ভৱিষ্যত কামনা কৰিছোঁ৷

মই প্ৰথমেই এইটো কথা ক’ব খোজোঁ– ৰাজনৈতিক দল আহে, এসময়ত ই বৃদ্ধ হয়, মৃত্যু হয়৷ এনেকৈ অহা-যোৱা চলিয়েই থাকিব৷ যেনেকৈ এজন ব্যক্তিৰ জন্ম হয়, তেওঁ ডাঙৰ-দীঘল হয়, কাম কৰে, এসময়ত মৃত্যুমুখত পৰে৷ খুব কম ৰাজনৈতিক দলহে চিৰস্থায়ী হ’ব পাৰে৷ এতিয়া যিটো নতুন ৰাজনৈতিক দলৰ জন্ম দিয়াৰ প্ৰস্তুতি চলিছে, সেই দলটোৱে যদি এটাও মৌলিক বৈশিষ্ট্য অৰ্জন নকৰে, আন দহটা গতানুগতিক দলৰ নিচিনাই হৈ থাকে, তেতিয়া হ’লে দলটোৱে মানুহৰ মনত খুব বেছি ৰেখাপাত কৰিব নোৱাৰিব বা আজিৰ যুগৰ যিটো ক্ষমতাৰ যুঁজ, সেই ক্ষমাহীন হিংস্ৰ প্ৰতিযোগিতাত তিষ্ঠি থাকিবলৈকো অলপ কষ্ট হ’ব৷

সেইকাৰণেই মোৰ প্ৰথম কথা হ’ল– যিটো নতুন দলৰ জন্ম দিছে, বহুতো গুণী-জ্ঞানী ব্যক্তি এই দলটোৰ পিছত আছে; তেওঁলোক অভিজ্ঞ, তেওঁলোক জ্ঞানী৷ কিন্তু লগতে এই কথাটোও যেন তেওঁলোকে মনত ৰাখে যে আন দহটা দলৰ নিচিনাকৈ যদি গতানুগতিক দল এটাই হয়, সেই দলটোৱে গতানুগতিকভাৱেই কাম কৰিব, কিছু সফল হ’ব, কিছু ব্যৰ্থ হ’ব৷ কিছুদিনৰ পাছত ৰাইজৰ গালি-শপনি আৰম্ভ হ’ব, সেই দলটোৰ অকাল মৃত্যু বা অপমৃত্যু হ’ব৷ মই বিচাৰোঁ যে নতুন দলটোৱে গভীৰভাৱে চিন্তা কৰি সম্পূৰ্ণ অগতানুগতিক দলত পৰিণত হওক, দলটোত কিছু নতুন মৌলিক দৃষ্টিভংগী থাকক, দলটোৱে কেৱল নতুন কাৰ্যসূচীৰে নহয়, এটা নতুন চৰিত্ৰৰে অসমৰ ৰাইজৰ সন্মুখত থিয় হওক৷ সেই বিষয়ে কিবা আৰ্হি বা উদাহৰণ দাঙি ধৰিবলৈ মই ঊনৈশ শতিকাৰ জাৰ্মানীলৈ যাব খুজিছোঁ৷

এসময়ত জাৰ্মান জাতি এটা ঐক্যবদ্ধ শক্তিশালী জাতি আছিল৷ কেইবাশতিকাৰ আগলৈকে৷ কিন্তু ১৬১৮ চনৰ পৰা ১৬৪৮ চনলৈকে ইউৰোপত চলা ৩০ বছৰীয়া যুদ্ধই সমগ্ৰ ইউৰোপৰ সভ্যতা, সমাজ, জীৱনধাৰা বহুতখিনি ওলট-পালট কৰি দিলে৷ এই ৩০ বছৰীয়া যুদ্ধই জাৰ্মান জাতিকো খণ্ড-বিখণ্ড কৰি বহুতো সৰু সৰু জমিদাৰীত পৰিণত কৰিলে৷ যেতিয়া ১৯ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে নেপোলিয়নে জাৰ্মানী আক্ৰমণ কৰিলে, সেই সময়ত জাৰ্মানী খণ্ড-বিখণ্ড বহুতো সৰু সৰু জমিদাৰী বা ৰাজ্যত পৰিণত হৈছিল৷ আনকি জাৰ্মান জাতিৰ মহা কবি গ্যেটে, তেওঁৰো জন্ম হৈছিল ৱাইমাৰ ৰিপ্লাবিক নামৰ এটা ক্ষুদ্ৰ জমিদাৰীত৷ কিন্তু যেতিয়া নেপোলিয়নৰ হাতত জাৰ্মানসকল খুব শোচনীয়ভাৱে পৰাজিত হ’ল, তেতিয়া জাৰ্মানীৰ যিসকল তৰুণ সম্প্ৰদায়, ছাত্ৰ, যুৱক, আপোনালোকৰ নিচিনা আদৰ্শবাদী মানুহ– তেওঁলোকৰ মনত এনে এটা বাসনা হ’ল যে আমি জাৰ্মান জাতিক এটা নতুন ঐক্যবদ্ধ শক্তিশালী জাতিত পৰিণত কৰিব লাগিব৷ তেওঁলোকে এনেকুৱা এটা দৃঢ় সংকল্প লৈ সেই কাম আৰম্ভ কৰি দিলে৷ ঠিক সেই সময়তে তেওঁলোকৰ সৌভাগ্য যে Johann Gottieb Fichte নামৰ এজন দাৰ্শনিক, যিজন দাৰ্শনিক পৃথিৱীৰ এশজন শ্ৰেষ্ঠ ভাবুকৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি ধৰা হয়, তেওঁৰ আত্মপ্ৰকাশ ঘটিল৷

১৮০৭ চনত তেওঁ এখন কিতাপ লিখিছিল, সেই কিতাপখনৰ নাম ‘এড্ৰেছ টু দ্যা জাৰ্মান নেশ্বন’, জাৰ্মান জাতিলৈ চিঠি– সেই কিতাপখন বিশ্ববিখ্যাত এই কাৰণেই যে যিটো জাতীয়তাবাদ আধুনিক বিশ্বৰ প্ৰধান চালিকা শক্তি, সেই জাতীয়তাবাদৰ মন্ত্ৰ প্ৰথমে প্ৰবলভাৱে উচ্ছাৰিত হৈছিল সেই কিতাপখনত৷ মই গোটেই কিতাপখনৰ কথা নকওঁ, তাৰ এটা মন্ত্ৰৰ নিচিনা অমৰ বাক্য, যিটো বাক্য বাৰ্ট্ৰাণ্ড ৰাছেলে তেওঁৰ ‘উইজডম অৱ দ্য ৱেষ্ট’ নামৰ কিতাপখনত লিখিছে৷ মই সেই বাক্যটোৱেই ক’ব খোজোঁ এই কাৰণে যে সেই বাক্যটোৱেই যদি নতুনকৈ আত্মপ্ৰকাশ কৰা দলটোৰ মূল মন্ত্ৰ হয়, সেই মন্ত্ৰৰ দ্বাৰাই যদি তেওঁলোকে নতুন অসমীয়া জাতিক দীক্ষিত কৰিব পাৰে, তেতিয়াহ’লে নতুন দলটোৱে কেৱল কিছুমান মন্ত্ৰী-বিধায়ক সৃষ্টি কৰাতেই ক্ষান্ত নাথাকিব, কিছুমান নতুন ধনকুবেৰ সৃষ্টি কৰাতেই ক্ষান্ত নাথাকি অসমীয়া জাতিলৈ কিবা এটা স্থায়ী মহৎ দান আগবঢ়াব পাৰিব৷ কেৱল চৰকাৰ গঠনেই এটা ৰাজনৈতিক দলৰ শেষ লক্ষ্য হ’ব নোৱাৰে৷ Johann Gottieb Fichte-য়ে ‘এড্ৰেছ টু দ্য জাৰ্মান’ নামৰ কিতাপখনত যিটো বাক্য লিখিছিল, সেই বাক্যটো যদিহে অসমীয়া জাতিৰো মূলমন্ত্ৰ হয়, আপোনালোকৰো মূলমন্ত্ৰ হয়, তেতিয়া আশা কৰোঁ এই নতুন দলটোৱে সম্পূৰ্ণ নতুন ৰূপত আত্মপ্ৰকাশ কৰিব৷ এই বাক্যটো সাংঘাতিক ডাঙৰ কথা একো নহয়, বাক্যটো আছিল এইটো, সেইটো ৰাছেলে কৰা অনুবাদ– জাৰ্মান আৰু চৰিত্ৰ এই দুয়োটা শব্দই সমাৰ্থক হ’ব লাগিব৷ এখন অভিধানত যদি জাৰ্মান শব্দ থাকে তাৰ অৰ্থ হ’ব লাগিব চৰিত্ৰ৷ অৰ্থাৎ জাৰ্মান মানেই চৰিত্ৰ৷ তেওঁ লিখিছিল যে যেতিয়া জাৰ্মান শব্দ মানেই বুজায় চৰিত্ৰ, তেতিয়াহে জাৰ্মান জাতিৰ উত্থান হ’ব৷ আজিৰ জগতত শীৰ্ষস্থান দখল কৰিবলৈ সমৰ্থ হ’ব৷ সঁচাকৈয়ে সেই মন্ত্ৰ সাৰোগত কৰি জাৰ্মান জাতিয়ে এনেদৰে নিজকে পুনৰ গঠন কৰিলে যে আনকি প্ৰথম দুখন বিশ্বযুদ্ধই জাৰ্মানীক ধবংসস্তূপত পৰিণত কৰাৰ পাছতো আজিও জাৰ্মানী বিশ্বৰ অগ্ৰগণ্য দেশ৷ কিন্তু চৰিত্ৰ মানে এইটো নহয় সদায় সঁচা কথা ক’বা; ঈশ্বৰ ভক্তি কৰিবা, গুৰুজনক সেৱা কৰিবা৷ মই সেইটো চৰিত্ৰ শক্তিৰ কথা কোৱা নাই৷ মই যিটো চৰিত্ৰ শক্তিৰ কথা ক’ব খুজিছোঁ সেইটো আপোনালোকে নি(য় বুজি পাইছে৷ এজন মাৰাঠী পণ্ডিতে মাৰাঠীসকলৰ চাৰিত্ৰি্যক বৈশিষ্টৰ কথা ক’বলৈ গৈ এটা দীঘল প্ৰবন্ধ লিখিছে৷ সেই বাক্যটোকে মই আপোনালোকৰ আগত ক’ব বিচাৰিছোঁ৷ সেই বাক্যটো আছিল মাৰাঠীসকলৰ মানসিকতাত এনে এটা বস্তু আছে যিটো বস্তুৱে তেওঁলোকক সমগ্ৰ জীৱন একনিষ্ঠ হৈ কোনো এটা কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণ কৰিবলৈ আৰু তাক বিশ্বক উপহাৰ দিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে৷

মই সেইখিনি কথা এৰিলোঁ৷ নতুন দলটো জীয়াই থাকিব হয়তো, কিন্তু কেৱল জীয়াই থকাটোৱেই জীৱন নহয়৷ এই দলটোৱে যদি অসমীয়া জাতিক এটা নতুন শক্তিশালী ৰূপত গঢ়ি তুলিব খোজে, তেন্তে প্ৰথমেই দলটো নিজেই নৈতিক বলেৰে বলীয়ান, শক্তিশালী দল হ’ব লাগিব৷ নিৰ্বাচন আহি আছে, বোধহয় এই নতুন দলটোৱেও নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিব৷

ধৰি ল’লোঁ খুব কম সময়ৰ ভিতৰত তেওঁলোকে চাৰি-পাঁচজন বা খুব বেছি দহজন বিধায়ক পঠিয়াবলৈ সক্ষম হ’ব৷ কিন্তু এটা কথা মনত ৰাখিলেই হ’ব যে সকলো বস্তুৰ শ্ৰেষ্ঠত্ব কেৱল সংখ্যাৰে নিৰূপণ কৰা নহয়৷ এটা উদাহৰণ দিওঁ– দেশ স্বাধীন হোৱাৰ পাছত ১৯৫২ চনত যেতিয়া দেশৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচন হ’ল, পশ্চিম বংগত কংগ্ৰেছৰ জয়জয়কাৰ, প্ৰায় গোটেইবোৰ আসন কংগ্ৰেছেই দখল কৰিছিল৷ বিধান চন্দ্ৰ ৰায়ৰ দৰে বিৰাট ব্যক্তিত্বৰ মানুহ পশ্চিম বংগৰ মুখ্যমন্ত্ৰী৷ মাত্ৰ দুজন কমিউনিষ্ট মেম্বাৰ জ্যোতি বসু আৰু হৰেকৃষ্ণ কুমাৰেই কংগ্ৰেছ চৰকাৰক কঁপাই ৰাখিব পাৰিছিল৷ দুজন মাত্ৰ কমিউনিষ্ট মেম্বাৰেই এনেকুৱা এটা অসাধাৰণ ভূমিকা লৈছিল যে তেওঁলোকে দুজন সদস্যৰ পৰাই পৰৱৰ্তী কালত চৰকাৰ গঠন কৰাই নহয়, সুদীৰ্ঘ ৩০ বছৰকাল ৰাজত্ব কৰিব পাৰিছিল৷ কেৱল তিনিজন বিধায়ক আপোনালোকে পঠিয়াব পাৰে, মই আশা কৰোঁ, সেই তিনিজন বিধায়কেই অসাধ্য সাধন কৰিব পাৰিব৷

[শিৱসাগৰত অনুষ্ঠিত অসম জাতীয় পৰিষদৰ অভিৱৰ্তনৰ জাতীয় দিক্‌দৰ্শন সন্মিলনত প্ৰথিতযশা কথাশিল্পী, বৰেণ্য সাংবাদিক হোমেন বৰগোহাঞিয়ে দিয়া ভাষণৰ সম্পাদিত ৰূপ৷]