শিক্ষাৰ বিড়ম্বনা
একে সময়তে একেখন ক্ষেত্ৰ বা একেটা বিভাগতে কেনে বিচিত্ৰ ঘটনা ঘটি থাকে, তাক অনুমান কৰা টান হৈ পৰে৷ ৰাজ্যৰ শিক্ষা বিভাগৰ কথাই লোৱা যাওক৷ ১৭ ডিচেম্বৰৰ কথা৷ সংবাদ মাধ্যমযোগে প্ৰকাশিত বাতৰি মতে, ৰাজ্যৰ অপ্ৰাদেশীকৃত শিক্ষক-কৰ্মচাৰীসকলে তেওঁলোকৰ সমস্যাসমূহৰ সমাধান বিচাৰি গুৱাহাটীৰ চচলত আমৰণ অনশনৰ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণ কৰে৷ বেতন নোহোৱাকৈ বছৰৰ পাছত বছৰ ধৰি চাকৰি কৰি থকা এইসকল শিক্ষক-কৰ্মচাৰীৰ সংখ্যা হেনো কুৰি হাজাৰৰো অধিক৷ আৰ্থিক দীনতা আৰু মানসিক অশান্তিত ভুগি ইতিমধ্যে চাৰিশৰো অধিক শিক্ষক-কৰ্মচাৰীয়ে হেনো অকাল মৃত্যুকো সাবটি ল’বলগীয়া হৈছে৷ অন্য এটা খবৰ অনুসৰি, সেইদিনা কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ত দেশৰ নতুন শিক্ষানীতি (২০২০) ৰূপায়ণ সম্পৰ্কীয় এখন কৰ্মশালা অনুষ্ঠিত হয়, য’ত ৰাজ্যৰ বিশ্ববিদ্যালয়-মহাবিদ্যালয়ৰ শিক্ষক-শিক্ষয়িত্ৰীৰ উপৰি উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ আনকেইখন ৰাজ্যৰ পৰাও প্ৰতিনিধিসকল আহি আলোচনাত মিলিত হয়৷ এই কৰ্মশালাৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য হৈছে কিদৰে ৰাষ্ট্ৰীয় নতুন শিক্ষানীতিৰ আধাৰত দেশৰ অন্যান্য ৰাজ্যৰ দৰে আমাৰ ইয়াতো প্ৰাথমিক স্তৰৰ পৰা উচ্ছ শিক্ষা স্তৰপৰ্যন্ত গুণগত মানসহকাৰে সকলোৰে বাবে সুশিক্ষা সম্ভৱ কৰি তুলিব পৰা যায়৷ বিগত দুই-তিনি বছৰ ধৰি নতুন শিক্ষানীতি ৰূপায়ণ সন্দৰ্ভত স্থানান্তৰত কেইবাখনো আলোচনা-চক্ৰ, কৰ্মশালা অনুষ্ঠিত হোৱাৰ উপৰি বিভিন্ন মাধ্যমত এই সম্পৰ্কীয় চৰ্চা-আলোচনা, তৰ্ক-বিতৰ্ক অনুষ্ঠিত হৈছে৷ এইবোৰ ৰাজ্যৰ শিক্ষা বিভাগ আৰু সংশ্লিষ্ট মন্ত্ৰী-বৰমূৰীয়াসকলৰো দৃষ্টিত নপৰাকৈ থকা নাই৷ ভাৰতৰ ঐতিহ্যপূৰ্ণ জ্ঞান পদ্ধতিৰ আধাৰত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মাজত যুক্তিনিৰ্ভৰ চিন্তাৰ উদ্ৰেক কৰি সৃজনীমূলক কামত ব্ৰতী হ’ব পৰাকৈ স্তৰে স্তৰে শিক্ষাৰ প্ৰৱৰ্তন কৰাত গুৰুত্ব দিয়া নতুন শিক্ষানীতি বাস্তৱায়িত কৰাত অসমত আন্তঃগাঁথনিগত প্ৰতিকূলতাকে ধৰি বহু সমস্যা আছিল যদিও এই নীতি ৰূপায়ণ কৰিবলৈ লোৱা হৈছে৷ ইয়াৰ লগতে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বহনক্ষমতাসম্পন্ন বিকাশৰ লক্ষ্য (এছডিজি)সমূহৰ শিক্ষাৰ সৈতে জড়িত দিশসমূহকো সামৰি লোৱা হৈছে৷ এই কথা ঠিক যে অসম চৰকাৰৰ শিক্ষা বিভাগ স্থবিৰ হৈ বহি থকা নাই৷ শত-সহস্ৰ বাধা, সমালোচনা সত্ত্বেও চৰকাৰী খণ্ডৰ শিক্ষাৰ মান বিকশিত কৰিবলৈ অথবা ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰৰ শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰৰ লক্ষ্যসমূহ পূৰণ কৰিবলৈ লৰা-ঢপৰা কৰি আছে৷ কিন্তু, এনে সময়ত যদি ৰাজ্যত একাংশ শিক্ষানুষ্ঠান আৰু বছৰ বছৰ ধৰি তেনে অনুষ্ঠান চলাই যোৱা শিক্ষক-কৰ্মচাৰীৰ আমৰণ অনশন কৰিবলগীয়া পৰিস্থিতিৰ উদ্ভৱ হয়, তাত সমগ্ৰ আঁচনি-পৰিকল্পনাই মুখথেকেচা নাখায়নে? হাজাৰ হাজাৰ লোকক বাদ দিয়া পদ্ধতিটোক চৰকাৰে ‘সৰ্বাত্মক’ আখ্যা কিদৰে দিব? লেপ্টপ, স্কুটী, চাইকেল, নিযুত মইনা, গুণোৎসৱ আদিৰ ব্যস্ততাত চৰকাৰে একাংশ লোকৰ প্ৰয়োজনীয়তাক উপেক্ষা কৰাটো মুঠেও উচিত নহ’ব৷ যদি সেইখিনি লোকৰ প্ৰয়োজনীয়তা অথবা দাবী যুক্তিসংগত নহয়, যদি তেওঁলোকৰ ভুল আছে, তেন্তে সেই কথাৰো মুকলিভাৱে তৰ্ক-বিতৰ্ক হওক৷ শিক্ষা বেচৰকাৰী খণ্ডৰেই হওক বা চৰকাৰী খণ্ডৰেই হওক, তাত কেৱল শিক্ষক, ছাত্ৰ বা অনুষ্ঠানখনেই জড়িত হৈ নাথাকে, বৰঞ্চ, অভিভাৱক, পৰিয়াল আৰু সমাজৰ আন সংশি¡ষ্ট লোকসকলো অংশীদাৰ হৈ পৰে৷ গতিকে, শিক্ষা-ব্যৱস্থাটোত কি ঘটি আছে, কি কি পৰিৱৰ্তন হৈছে, কি কি প্ৰয়োজনীয়তা আছে, সেইবোৰ কথাৰ সম্যক জ্ঞান বা সজাগতা অংশীদাৰসকলৰ থাকিব লাগে৷ ইয়াৰ অভাৱত অযথা বিতৰ্ক-সমালোচনা বা প্ৰতিবাদী আন্দোলন আদি হোৱাৰ অৱকাশ থাকে৷ কি তাড়নাত চৰকাৰে দুই-তিনিখন শিক্ষানুষ্ঠান লগ লগাই একত্ৰীকৰণ কৰিছে, কিয় গুণোৎসৱ পাতিছে, কিয় তথ্যসমূহ ডিজিটেল ৰূপত দিবলৈ স্কুলবোৰক হেঁচা দিছে,– এইবোৰ কথা মুকলিকৈ অংশীদাৰসকলক বুজাই ক’ব লাগে৷ চৰকাৰে উদ্দেশ্যৰ কথা বুজাই ক’ব নোৱাৰিলে সহযোগিতাও নাপায়৷ নতুন শিক্ষানীতিৰ প্ৰেক্ষাপটত উচ্ছ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো কথাবোৰৰ সম্যক ধাৰণাটোৱেই অংশীদাৰসকলৰ মাজত স্পষ্ট হোৱা নাই৷ বহুক্ষেত্ৰত শিক্ষক আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীও বিমোৰত পৰা দেখা গৈছে৷ বিশেষকৈ, মাল্টিডিচিপ্লিনেৰী বিষয় নিৰ্বাচন, স্কিল-বিষয় নিৰ্বাচন, ক্ৰেডিট বিতৰণ, স্বয়ম বা ‘মুক’ পাঠ্যক্ৰম, ইত্যাদিত সকলোৰেই খোকোজা লাগি থকা দেখা গৈছে৷ গতিকে, কতৃৰ্পক্ষই কিছু বিতংকৈ কথাবোৰ খোলোচা কৰিব লাগে৷ নহ’লে গুণগত মান উন্নত কৰাৰ নামত নতুন শিক্ষানীতি সকলোৰে বাবে এক টানিব নোৱৰা বোজাহে হ’বগৈ৷ পূৰ্বৰে পৰাই ভাৰতীয়সকল ‘পৰিকল্পনাত ভাল, ৰূপায়ণত বেয়া’ বুলি ‘নাম’ আছেই৷ শিক্ষানীতিৰ ক্ষেত্ৰতো যেন সেয়াই হ’বলৈ গৈ আছে৷ ইয়াৰ ফলত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ শিক্ষাৰ পৰিসৰ ক্ৰমশঃ বাঢ়ি গৈ আছে আৰু চৰকাৰী খণ্ডৰ শিক্ষা সংকুচিত হৈ পৰিছে৷