বিকৃত বজাৰ, বিকৃত ব্যক্তিসত্তা
এজন সাংবাদিকে যেতিয়া বাৰৰ পৰা ওলাই অহা এগৰাকী ছোৱালীক কিছুমান যুৱকে নৈতিকতা ৰক্ষাৰ নামত নিৰ্যাতন চলোৱাৰ দৃশ্য এই কাৰণেই ৰেকৰ্ড কৰে যে তেওঁ এনে এখন বজাৰত বাস কৰে য’ত তেওঁ বিক্ৰী হোৱা কিবা এটা উৎপাদন কৰিবলগীয়া হয়৷ সাংবাদিকে নিৰ্মাণ বা উৎপাদন কৰা পণ্যটো হ’ল খবৰ৷ তেওঁ সেই নিপীড়নৰ ঘটনাটো আমাক সকলোকে সম্ভাব্য গ্ৰাহক বা দৰ্শকৰূপে মনত ৰাখিয়েই ৰেকৰ্ড কৰিছিল৷ তেওঁ নিশ্চয় পতিয়ন গৈছিল যে এই নিপীড়নৰ ঘটনাটো আমি চাম৷ তেওঁ ভালেই কৰক বা ভুলেই কৰক, দৰ্শকসকলৰ বিষয়ে সম্পূৰ্ণ সঠিক সিদ্ধান্ত লোৱা নাছিলনে? সেই নিপীড়নৰ দৃশ্য ‘ভাইৰেল’ হৈ পৰিছিল৷ সাংবাদিকজনে এটা শক্তিশালী ‘কনটেণ্ট’ নিৰ্মাণ কৰাত সফল হৈছিল৷ কাৰণ আমি পঢ়ুৱৈ, শ্ৰোতা, দৰ্শকসকল তেনেকুৱা গ্ৰাহক৷ আমি একোজন উগ্ৰপন্থী গ্ৰাহক৷ আমি এনে এক চৰম সংস্কৃতিত বাস কৰি আছোঁ য’ত বিক্ৰী হোৱাটোৱেই উৎকৃষ্টতাৰ চূড়ান্ত প্ৰমাণ৷ যিটো বিক্ৰী হয় সেইটো বৈধ৷ যিটো বিক্ৰী হয় সেইটো গুণৱান৷
অসমৰ কেইখনমান চহৰৰ অভিজাত অঞ্চলকেইটাই সামগ্ৰিকভাৱে অসমৰ অনগ্ৰসৰতাৰ সম্পূৰ্ণ বিপৰীত ছবি এখন দাঙি ধৰি সেই অনগ্ৰসৰতাক অধিক প্ৰকট কৰি তোলে৷ অসমৰ উদ্যোগ প্ৰায় নাই৷ ব্যক্তিগতখণ্ডৰ অস্তিত্ব নাই৷ ইমান বছৰ ধৰি হোৱা অৰ্থনীতিৰ উদাৰীকৰণৰ পাছতো কোনো বৃহৎ দেশীয় বা বিদেশী ব্যক্তিগত বিনিয়োগ হোৱা নাই৷ প্ৰকৃত অৰ্থনৈতিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা উদাৰীকৰণৰ লাভৰ পৰা আমি বঞ্চিত হৈ ৰ’লোঁ৷ অসমৰ প্ৰায় সকলো অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ চৰকাৰৰ পৰা আৰম্ভ হয় আৰু চৰকাৰতেই শেষ হয়৷ আনকি অসমৰ সেৱাখণ্ডটোও পৰোক্ষভাৱে চৰকাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷ ভাৰতৰ অৰ্থনীতি সলনি কৰি দিয়া অৰ্থনৈতিক সংস্কাৰ আৰু উদাৰীকৰণে অসমৰ অৰ্থনীতিৰ বাবে একোৱেই কৰিব নোৱাৰিলে৷ আমি এতিয়াও এক অবিকশিত কৃষি অৰ্থনীতি৷ কিন্তু উদাৰীকৰণে আমাক শ শ টিভি চেনেল, ম’বাইল ফোন, ইণ্টাৰনেট, ফেচবুক, টুইটাৰ, ৱাটছএপ আৰু কিছুমান সম্পূৰ্ণ থলুৱা ব্যক্তিগত টিভি চেনেলেৰে সমৃদ্ধিশালী কৰিলে৷ এটা মান্ধাতা যুগৰ অৰ্থনীতি আৰু এটা সকলোতকৈ আধুনিক যোগোযোগ ব্যৱস্থা৷ আমাৰ সমস্যাটো তাতেই৷
পশ্চিমৰ পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিৰ বিকাশৰ এক নিৰ্দিষ্ট পৰ্যায়তহে এই যোগাযোগৰ প্ৰযুক্তিসমূহৰ উদ্ভাৱন হৈছিল৷ এখন গাঁওলৈ পথ পৰিবহণ সুবিধা সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ বাবে নৈ এখনৰ ওপৰত দলং নিৰ্মাণ কৰিবলৈ যথেষ্ট সময় লাগে আৰু অসমত আন ঠাইতকৈ বেছি সময় লাগে৷ সেই গাঁওখন কিন্তু এটা দিনতে যোগাযোগ প্ৰযুক্তিৰে পৃথিৱীৰ স’তে সংযুক্ত হ’ব পাৰে৷ নহয়৷ তথ্য-প্ৰযুক্তিৰ প্ৰকৃতি এনেকুৱা যে ই কোনো আন্তঃগাঁথনি অবিহনে এখন ঠাইক সামৰি ল’ব পাৰে৷ আমি বাস কৰা ভৌতিক জগতখন আৰু তথ্য-প্ৰযুক্তিৰ সৃষ্টি কৰা মানসিক জগতখনৰ মাজত হোৱা সংঘাত আৰু তাৰ ফলত হোৱা অসন্তুষ্টিয়ে মূল্যবোধৰ সংকট সৃষ্টি কৰে৷
পশ্চিমীয়া উন্নত অৰ্থনীতিয়ে পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিৰ সৈতে বিকশিত কিছুমান মূল্যবোধক মান্যতা প্ৰদান কৰে আৰু তাক অলংঘনীয় বুলি গণ্য কৰে৷ ব্যক্তি স্বাতন্ত্ৰ্যবাদ এনে মূল্যবোধৰ ভিতৰত অন্যতম৷ কৃষিভিত্তিক অৰ্থনীতিত ব্যক্তিজন নহয়, সমাজখনেই সৰ্বোচ্ছ৷ সমাজে নিৰ্ণয় কৰে ব্যক্তিয়ে কি¸ কৰিব পাৰে বা কৰিব নোৱাৰে৷ চহৰত সম্পূৰ্ণ বৈধভাৱে সুৰাৰ বাৰ স্থাপন হ’ল, সেই বাৰলৈ এগৰাকী প্ৰাপ্তবয়স্ক যুৱতীয়ে সুৰাপান কৰিবলৈ যোৱাটো আইনমতে বৈধ আৰু সেয়া যুৱতীগৰাকীৰ অলংঘনীয় ব্যক্তিগত অধিকাৰ৷ আমাৰ সামূহিক জীৱনৰ দ্ৰুতগতিত অৱক্ষয় ঘটিছে যদিও বাৰলৈ মদ খাবলৈ যোৱা যুৱতীগৰাকী এতিয়ালৈ গ্ৰহণযোগ্য হৈ উঠা নাই৷ সমাজখনে যিমানেই ক্ষমতা হেৰুৱাইছে সিমানেই চৰম হৈছে তেওঁলোকৰ প্ৰতিক্ৰিয়া৷ উন্নত পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিত এজন ব্যক্তি সমাজৰ নিৰ্দেশনাৰ পৰা মুক্ত৷ কিছুমান মহানগৰত থকা ধনী শ্ৰেণীৰ সমাজখনৰ বাহিৰে ভাৰতত এইধৰণৰ ব্যক্তিবাদৰ বিকাশ হোৱা নাই৷ আমাৰ বৰ্তমানৰ যুৱপ্ৰজন্মই সেই ব্যক্তিস্বাতন্ত্ৰ লাভ কৰিব বিচাৰে, কিন্তু তেওঁলোকৰ ভৌতিক জগতখন তেনে স্বতন্ত্ৰতাক স্বীকাৰ কৰাৰ বাবে সাজু নহয়৷ মানুহ দুখন ভিন্ন জগতত বিচ্ছিন্ন হৈ পৰে৷ তেওঁলোকৰ ব্যক্তিস্বাতন্ত্ৰৰ ধাৰণা বিকৃত হৈ পৰে৷
ব্যক্তিস্বাধীনতাক পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিয়ে নিজৰ স্বাৰ্থত লালন-পালন কৰে৷ বজাৰ যিকোনো পণ্য উৎপাদন কৰাৰ বাবে স্বাধীন আৰু গ্ৰাহকে নিজৰ ইচ্ছাত যিকোনো পণ্য কিনিব বা নিকিনিব পাৰে, বজাৰত গ্ৰাহকেই ৰজা৷ ই এটা গোকাট মিছা৷ গ্ৰাহকৰ স্বাধীনতাৰ ধাৰণা এটা মৰীচিকা মাত্ৰ৷ কৰ্প’ৰেটে যি পণ্য বজাৰত উপলব্ধ কৰায়, গ্ৰাহকক তাকে কিনিবলৈ বাধ্য কৰায়, কিন্তু এনেদৰে কৰে যে গ্ৰাহকজনে সেয়া তেওঁৰ নিজৰ সিদ্ধান্ত বুলি ভাবে৷
কিন্তু এই ব্যক্তি অধিকাৰৰ ধাৰণাটোৱে কিছুমান মূল্যবোধৰ সৃষ্টি কৰিছিল, যিবোৰ অৰ্থনীতিৰ বিৱৰ্তনৰ লগতে বিৱৰ্তিত হৈছিল৷ এই মূল্যবোধৰ বাবেই তেওঁলোকে নিউয়ৰ্কৰ টুইন টাৱাৰ ধবংস কৰাৰ পাছত তাত মৃত্যু হোৱা এজনো লোকৰ মৃতদেহৰ- শ্বহীদ প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ জৰিয়তে প্ৰচাৰ কৰা নাছিল৷ এই মূল্যবোধৰ বাবেই তেওঁলোকে নিজৰ চহৰবোৰক গুৱাহাটীৰ দৰে বিজ্ঞাপনৰ ছাইন ব’ৰ্ডেৰে আগুৰি কুৎসিত আৰু বিকৃত কৰি পেলোৱা নাই৷
এফালে আমাৰ সমাজে ব্যক্তি স্বাতন্ত্ৰবাদক ঘিণ কৰে, আৰু প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে মূল্যবোধ নিৰ্ধাৰণ কৰি দিব বিচাৰে, আনফালে আছে আমাৰ কৰ্প’ৰেট যিয়ে ব্যক্তি স্বতন্ত্ৰতাৰ প্ৰমূল্যবোৰৰ সামন্যতমো লেশ নথকা এক বিকৃত ব্যক্তি স্বাতন্ত্ৰৰ প্ৰচাৰ কৰে৷ তেওঁলোকৰ ব্যক্তি এটা টকা উপাৰ্জন কৰা যন্ত্ৰ যিয়ে চয়তানৰ দৰে ধন আৰ্জে আৰু দানৱৰ দৰে খৰচ কৰে৷
ছোৱালীজনীক নিৰ্যাতন চলাই থকাকেইজন, সেই ঘটনা ৰেকৰ্ড কৰা সাংবাদিকজন, আৰু সেই দৃশ্য চোৱা দৰ্শকসকলৰ মাজৰ পাৰ্থক্য যেন ক’ৰবাত ধুঁৱলী-কুঁৱলী হৈ পৰে৷ এখন বিকৃত বজাৰত বিকৃত হৈ পৰা ব্যক্তিস্বাতন্ত্ৰৰ পৰা উদ্ধাৰৰ পথ তেতিয়াহে খোল খাব যেতিয়া, একোজন ব্যক্তি আৰু নাগৰিকৰ পৰা একোজন গ্ৰাহকত পৰিণত হোৱা ব্যক্তিয়ে এই কথা অনুভৱ কৰিব যে এই বিকৃত বজাৰখনে তেওঁক এজন বিকৃত ব্যক্তিত পৰিণত কৰিছে৷