অসমত গছ জৰীপৰ প্ৰয়োজনীয়তা

মানুহৰ দৰে গছ-গছনিৰো জৰীপ হয়৷ কাৰণ জৰীপ নহ’লে গছৰ সংখ্যা নিৰূপণ কৰিব নোৱাৰি৷ শীৰ্ষ আদালতে ‘Delhi preservation of trees Act ১৯৯৪’ত স্পষ্টকৈ কৈছে, ‘যেতিয়ালৈকে গছৰ বিতং তথ্য পোৱা নাযায়, তেতিয়ালৈকে বেআইনীভাৱে চলি থকা গছ কটা কাৰ্য বন্ধ কৰাটো একপ্ৰকাৰ অসম্ভৱ হ’ব৷’ ২০২৫ চনৰ ১০ ফেব্ৰুৱাৰীৰ ভিতৰত এই কাম হ’ব লাগে বুলি শীৰ্ষতম আদালতে একপ্ৰকাৰ সকীয়নি দিছিল৷ আন ৰাজ্যৰ তুলনাত অসমত গছৰ জৰীপ অতি জৰুৰী৷ কাৰণ ভাৰতৰ উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল জীৱ-বৈচিত্ৰ্যত বিশ্বৰ ভিতৰত অন্যতম এক চহকী অঞ্চল৷ আজিৰ এই জলবায়ু সংকটৰ সময়ত গছৰ ভূমিকা কিমান সেইটো পুনৰ নক’লেও হ’ব৷ কাৰণ, গছক পৃথিৱীৰ হাঁওফাঁও বুলি কোৱা হয়৷ যেনেকৈ হাঁওফাঁও অবিহনে মানুহ জীয়াই থাকিব নোৱাৰে– ঠিক সেইদৰে গছ নাথাকিলে মানুহো জীয়াই থাকিব নোৱাৰে৷ কিন্তু দুখৰ বিষয় যে জীৱ-বৈচিত্ৰ্যত ইমান চহকী হৈও আমি নাজানো অসমত কিমান গছ আছে; কোনবিলাক বিলুপ্ত হৈছে বা কোনবোৰ গছ বিলুপ্তিৰ পথত আছে৷ আমাৰ লগত একো তথ্য নাই৷ অন্ততঃ নগৰ ভিত্তিত বা অঞ্চল ভিত্তিত হ’লেও গছ জৰীপ হ’ব লাগে৷ তেতিয়া আমি ক’ব পাৰিম কি কি আৰু কিমান গছ কটা হৈছে৷ সেই কাৰণে উচ্ছতম ন্যায়ালয়েও স্পষ্টকৈ কৈছে যে গছৰ সম্পূৰ্ণ তথ্য হাতত নাথাকিলে বেআইনীভাৱে গছ কটা বন্ধ কৰাটো অসম্ভৱ৷ কামটো জটিল আৰু সময় খৰচী যদিও এবাৰ তথ্য গোটাব পাৰিলে, পিছলৈ কোনো অসুবিধা নহয়৷ আমি বৃহত্তৰ জনগণৰ মংগলৰ কাৰণে আঞ্চলিক ভিত্তিত হ’লেও জৰীপ কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ গছ পিয়লৰ দ্বাৰা আমি গছৰ স্বাস্থ্যৰ বিষয়েও অধ্যয়ন কৰিব পাৰোঁ৷ আৰম্ভণিতে বেমাৰ ধৰা পৰিলে ই বেলেগ গছলৈ বিয়পাৰ আগতে সুস্থ কৰি ল’ব লাগে৷

জলবায়ু পৰিৱৰ্তন কমোৱাতো গছ-জৰীপ সহায়ক হ’ব৷ চহৰ অঞ্চলত গছ জৰীপৰ আৱশ্যকতা খুব বেছি৷ কাৰণ প্ৰদূষণ বিয়পে চহৰ অঞ্চলৰ পৰাই৷ চহৰত নানা কল-কাৰখানা আৰু গুৰু উদ্যোগ গঢ়ি উঠে৷ সেইবোৰৰ পৰা ওলোৱা সেউজগৃহ গেছ বা কাৰ্বন-ডাই অক্সাইড গেছৰ দৰে বিষাক্ত গেছ কেৱল গছেহে শোষণ কৰি ল’ব পাৰে৷ আমি গছ কটাক লৈ আন্দোলন কৰোঁ– কিন্তু এনে অভিযোগ প্ৰতিপন্ন কৰিবলৈ আমাৰ হাতত কোনো তথ্য নাই৷ মুঠ কিমান গছ আছিল আৰু কিমান কটা গ’ল– গতিকে আদালতত উজুটি খাবলগীয়া হয়৷

অসমৰ হাবিয়ে-জংগলে অসংখ্য ঔষধি গছ আছে– যিবোৰৰ কোনো বিস্তৃত অধ্যয়ন হোৱা নাই৷ বহুত গছ ইতিমধ্যে কাটি পেলোৱা হৈছে৷ কোনে জানে সেই কটা গছজোপা হয়তো পৃথিৱীত বাচি থকা একমাত্ৰ গছ আছিল/ কোনে জানে এনেধৰণে ধবংসপ্ৰাপ্ত কোনোবাজোপা উদ্ভিদত কৰ্কট ৰোগৰ দৰে মাৰাত্মক বেমাৰৰ ঔষধি গুণো হয়তো আছিল/ আমি একো নাজানো, কাৰণ আমাৰ হাতত কোনো তথ্য নাই৷ হয়তো আমাৰ বাৰীৰ পৰা গছ এজোপা চুৰি কৰি নি ঔষধ প্ৰস্তুত কৰি আমাকে বেচিছে৷ আমেৰিকাৰ দৰে উচ্চ প্ৰযুক্তিবিদ্যা থকা দেশত এনে  চৌৰ্যবৃত্তি প্ৰায়েই চলি থাকে৷ একোটা হাবি সৃষ্টি কৰিবৰ কাৰণে তেওঁলোকক এটা কোষৰ আৱশ্যক হয়৷ ১৯৯০ চনত আমেৰিকাই আমাৰ দেশৰ হালধিক নিজৰ বুলি ‘পেটেণ্ট’ কৰিছিল, যাৰ কাৰণে ভাৰতে বহু লাখ টকা খৰচ কৰি আইনী যুদ্ধ কৰিবলগীয়া হৈছিল৷ হয়তো এনেধৰণে আমাৰ হাবিৰ পৰা গোপনে বহু মূল্যৱান ঔষধি গছ নাইকিয়া হৈছে, আমি একো নাজানো, কাৰণ আমাৰ হাতত কোনো তথ্য নাই৷ সেই কাৰণে গছৰ জৰীপ কৰা অতি প্ৰয়োজন৷ অসমৰ জীৱ-বৈচিত্ৰ্য ৰক্ষা কৰিবৰ কাৰণে আমি গছ জৰীপৰ লগে লগে পৰম্পৰা জ্ঞানকো সমানে গুৰুত্ব দিব লাগিব৷ আধুনিক বহু চিকিৎসকে পৰম্পৰা জ্ঞানক ভুৱা-বিজ্ঞান বুলিও ক’ব খোজে৷ কিন্তু তেওঁলোকে লিখা ঔষধি নিদানত পাৰম্পৰিক জ্ঞানৰ আধাৰত আৱিষ্কৃত বহুত ঔষধৰ নাম থাকে৷ Aspirin, Quinine, Artemisin, vincristine, vinblastine আৰু বহুতো আছে৷ বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ প্ৰতিবেদন মতে, পৃথিৱীৰ প্ৰায় ৮০ শতাংশ মানুহেই পৰম্পাৰগত ঔষধত বিশ্বাস কৰে৷ ভাৰতৰ বিখ্যাত বিজ্ঞানী প্ৰয়াত ড॰ এম এছ স্বামীনাথনে কৈছিল, পাৰম্পৰিক জ্ঞানৰ সংৰক্ষণৰ অবিহনে জীৱ-বৈচিত্ৰ্য কেতিয়াও সংৰক্ষিত নহয়৷ পাৰম্পৰিক জ্ঞানৰ আধাৰত সৃষ্টি হোৱা ঔষধ বিজ্ঞানক Ethnopharmacology বুলি কোৱা হয়৷ পাৰম্পৰিক জ্ঞানৰ অধিকাৰীসকলৰ লগত উদ্ভিদ বিজ্ঞানীৰ ওতপ্ৰোত সম্বন্ধ থাকিব লাগিব৷ কাৰণ উদ্ভিদৰ বৈজ্ঞানিক নাম আৰু আনুষংগিক সকলো বিষয় আন্তৰ্জাতিক মঞ্চলৈ নিবলৈ হ’লে উদ্ভিদ বিজ্ঞানীৰ সহায় ল’বই লাগিব৷ ভাৰত চৰকাৰৰ অনুদানপ্ৰাপ্ত কেৰালাৰ বিখ্যাত উদ্ভিদ গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান টিবিজিআৰআই [ট্ৰ’পিকেল গাৰ্ডেন এণ্ড ৰিছাৰ্চ ইনষ্টিটিউট-এ পাৰম্পৰিক জ্ঞানৰ আধাৰত বহুত ঔষধ প্ৰস্তুত কৰাত সক্ষম হৈছে৷ দক্ষিণ ভাৰতত বেছিকৈ প্ৰচলিত ‘জীৱনী’ নামৰ ঔষধ ‘কামী’ সম্প্ৰদায়ৰ জ্ঞানৰ আধাৰত আৱিষ্কৃত৷ আমি কিন্তু অসমত পৰম্পৰা জ্ঞানক একেবাৰে আওকাণ কৰিছোঁ, গাঁৱলীয়া কবিৰাজ, বেজ বুলি ক’লেই এওঁলোক অবৈজ্ঞানিক চিন্তাধাৰাৰ মানুহ বুলি তেওঁলোকক নিৰুৎসাহী কৰিছোঁ৷ তেওঁলোকৰ সংৰক্ষিত পাৰম্পৰিক জ্ঞানো লাহে লাহে লুপ্ত হৈ আহিছে৷ অসমৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানীসকলেও টিবিজিআৰআইৰ এইসকল  লোকক উৎসাহিত কৰিব পাৰে৷ তেওঁলোকৰ পাৰম্পৰিক জ্ঞান লিপিবদ্ধ কৰি ৰাখিব পাৰে৷ নহ’লে মানুহজনৰ মৃত্যুৰ লগে লগে তেওঁৰ মূল্যৱান জ্ঞান-সম্পদো বিলুপ্ত হৈ যাব৷ সেই কাৰণে গছবোৰৰ তথ্যসহকাৰে ডকুমেণ্টেচন হ’ব লাগে৷ তাৰ কাৰণে পোনতে লাগিব গছৰ জৰীপ৷ ভাৰতৰ হাৰিয়ানা, দিল্লী, মহাৰাষ্ট˜, কেৰালা আদি ৰাজ্যত গছ জৰীপ আৰম্ভ হৈছে৷ অসমতো গছ জৰীপ শীঘ্ৰে আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ অসমতহে প্ৰথমে আৰম্ভ হ’ব লাগিছিল৷ প্ৰত্যেক নগৰ সমিতি, পঞ্চায়ত, গাঁও আদিত এতিয়াই গছ জৰীপ কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে, নহ’লে বহুত পলম হৈ যাব৷