ছপা মাধ্যম বনাম ডিজিটেল মাধ্যম
বৰ্তমান ন ন প্ৰযুক্তিয়ে আমাৰ জীৱনৰ সকলোবোৰেই সামৰি লৈছে৷ আজিৰ যুগ ডিজিটেল যুগ য’ত ডিজিটেল সংস্কৰণ এতিয়া এক অপৰিহাৰ্য অংগ৷ আজি কিছু বছৰৰ আগলৈকে বাতৰি বা তথ্য এটাৰ উৎস আছিল কিতাপ, নিউজ পেপাৰ, আলোচনী সমূহ৷ কিন্তু পৰবৰ্তিত সময়ত ইয়াৰ ঠাই ললে বিভিন্ন ৱেবচাইট, নিউজ পৰ্টেল, ই মেগাজিন, ছ’চিয়েল মিডিয়া, এপ আদিয়ে, যি এক ডিজিটেল সংস্কৰণ আৰু ই আকৰ্ষণীয় হোৱাৰ লগতে আজিৰ প্ৰজন্মৰ সকলো চাহিদা পূৰণ কৰাত যথেষ্ট অৰিহনা যোগাইছে৷ এয়া যুগৰ পৰিৱৰ্তন৷ অৱশ্যে এনে নহয় যে ইয়াৰো কাৰিকৰী বিজুতি নঘটিব৷ কাৰিকৰী বিজুতি বা আন প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগে ডিজিটেল মিডিয়াকো অনায়াসে অনিষ্ট ঘটাব পাৰে৷ তথ্য প্ৰযুক্তিৰ যুগ হ’লেও ভাইৰাচ বা চাইবাৰ অপৰাধীৰ জৰিয়তেও ডিজিটেল পৃথিৱীখনত ঘটি অহা বহু দুৰ্যোগ নতুন কথা নহয়৷ ইয়াৰ মাজতেও কিন্তু ডিজিটেল পৃথিৱীখন যথেষ্ট ৰঙচঙীয়া হৈ পৰিছে যাৰ আকৰ্ষণে ন-পুৰণি উভয় প্ৰজন্মকে হাত বাউলি মাতে৷ এই সময়ত প্ৰিন্ট মিডিয়াৰ লগত ডিজিটেল মিডিয়াৰ এক শীতল প্ৰতিযোগিতাহে যেন চলি আহিছে৷
হাতেৰে কিতাপখনত স্পৰ্শ কৰি লগত যি এক আত্মিক বান্ধোনেৰে বান্ধ খায়, সেই বান্ধোনৰ স্থান ইলেকট্ৰনিক মিডিয়াই নিশ্চয়কৈ দিব নোৱাৰে৷
এইবেলি মহামাৰীৰ কবলত পৰি বহু কাকত-আলোচনী ছপা নোহোৱাৰ খবৰে মনত দুখ দিছে৷ এই পৰিক্ৰমাতে বিলুপ্তিৰ পথত সোমাই পৰিল বহু কাকত -আলোচনী সঁচাকৈয়ে ই এক জটিল ক্ষণ৷ যি কাকত আলোচনীয়ে এসময়ত অগণন পঢ়ুৱৈৰ মাজলৈ সোমাই গৈছিল সেই সমূহেই আকৌ পঢ়ুৱৈৰ অভাৱত পৰিছে৷ ইয়াতকৈ দুখলগা কথা একো থাকিবই নোৱাৰে৷ অৱশ্যে ইয়াত মহামাৰীৰ কথা যদি আহে তেনেহলে অকল যে প্ৰিণ্ট মিডিয়ালৈয়ে এই দুৰ্যোগ নামিছে এইয়া নহয় আন আন বহু ক্ষেত্ৰত, উদ্যোগ আদিতো মহামাৰীৰ প্ৰত্যক্ষ বা পৰোক্ষ প্ৰভাৱ পৰিছে তাৰ মাজতে পঢ়ুৱৈৰ সমাদৰ লাভ কৰি বহু আলোচনীয়ে এই পৰিৱৰ্তনৰ লগত যুঁজ কৰি বৰ্তি আছে৷ কিন্তু ছপা কাকত-আলোচনীলৈ অহা বিপৰ্যয় মহামাৰীৰো আগৰ৷ এই দুৰ্যোগ ক্ৰমাণেয়ে হাতে হাতে যেতিয়া অত্যাধুনিক স্মাৰ্টফোন, ন’টপেড, টেবলেট, লেপটপ, ডেস্কটপেৰে ডিজিটেল পৃথিৱী ৰমকজমক হৈছিল তেতিয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছে৷ পৃথিৱীৰ বহু জনপ্ৰিয় কাকত-আলোচনীৰ ডিজিটেল সংস্কৰণ ইন্টাৰনেটত উপলব্ধ৷ অনাগত দিনলৈ হয়তো আৰু বহু সুবিধা উপলব্ধ হব, কিন্তু ছপাশাল অতীত হ’ব নেকি?
আনহাতে ছপা খৰচতকৈ ডিজিটেলৰ ব্যয় কম পৰে৷ গতিকে বহু সৰু সৰু উদ্যোগে ছপাৰ খৰচ বহন নকৰি ডিজিটেল মিডিয়াতে তেওঁলোকৰ বিজ্ঞাপন দিবলৈ বিচাৰে৷ তদুপৰি ডিজিটেল মিডিয়াত কিবা এটা শুধৰাবলৈ সহজ যিটো এবাৰ ছপাহৈ বিতৰণ হৈ যোৱাৰ পাছত শুধৰাবলৈ কঠিন৷ আটাইতকৈ ডাঙৰ কথাটো এইখিনিতেই যে এই অসুবিধাটোৱেই ছপা মাধ্যমৰ বাবে এক আশীৰ্বাদ স্বৰূপে ধৰা দিছে৷ আজিও মানুহে সেয়ে ছপা হোৱা কপিটোৰ প্ৰতি আস্থা ৰাখে৷ বহু কথা আজি ডিজিটেল পৃথিৱীখনত অতীত হৈ পৰিল৷ সৰুৰে পৰা কিতাপ পঢ়ি ডাঙৰ হোৱা সকলে অনলাইন শিক্ষা ব্যৱস্থাতো সহজভাৱে গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰো৷ কিন্তু আজি আমাৰেই ল’ৰা ছোৱালীয়ে বিগত কিছুদিনৰ পৰা কৰ’না মহামাৰীৰ সমাজ ব্যৱস্থাত পৰি অনলাইন শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছে৷ এই অনলাইন শিক্ষাৰ ভাল বেয়া দুয়োটা দিশেই আছে কিন্তু সৰুৰে পৰা যদি এই অনলাইন শিক্ষাত অভ্যস্ত হয় তেওঁলোকে কি হেৰুৱাব সেইয়া প্ৰকৃত বিদ্যালয়ৰ শ্ৰেণীকোঠাত অধ্যয়ন কৰা সকলেহে বুজি পাব৷ গতিকে একেমুখে সকলোৱে হয়তো কব প্ৰকৃত শিক্ষা গ্ৰহণ সমনীয়াৰ লগত বিদ্যালয়ৰ শ্ৰেণী কোঠাতহে সম্ভৱ ই এজন ছাত্ৰক প্ৰকৃত মানুহ হোৱাত সহায় কৰিব৷ শিশুৰ বৌদ্ধিক বিকাশত পঢ়াশালিৰ শিক্ষা যথেষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ৷
যি মাধ্যমেই হওক বিশ্বাসযোগ্যতাই প্ৰধান কথা৷ পঢ়ুৱৈয়ে সদায় বিশ্বাসযোগ্য সূত্ৰৰ পৰাহে তথ্য আহৰণ কৰিব বিচাৰে গতিকে সেই বিশ্বাস হেৰুৱাব নেলাগে৷ ডিজিটেল মাধ্যমত তথ্য সম্প্ৰচাৰ কৰোঁতে নিমিষতে সেই তথ্য সমগ্ৰ পৃথিৱীয়ে পাব পাৰে, যিটো ছপা মাধ্যমৰ বাবে সম্ভৱ নহয় কিন্তু দূৰণিবটীয়া দুৰ্গম অঞ্চল য’ত কোনো ইন্টাৰনেট সংযোগ নাই নেটৱৰ্কৰ সীমাৰ বাহিৰত, বা তথ্য প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰা বা নজনা লোকৰ বাবে তথ্য আহৰণৰ শেষ ভৰষা এই ছপা মাধ্যমত উপলব্ধ কাকত-আলোচনী৷ প্ৰিণ্ট মিডিয়া আৰু ডিজিটেল মিডিয়া দুয়োটাই আমাৰ মাজত বৰ্তি থাকক আৰু প্ৰয়োজন সাপেক্ষে দুয়োটি মাধ্যমৰ পৰাই আমি উপকৃত হ’ব পাৰিম বুলি আশাবাদী৷