ভগৱানৰ সন্ধান বিচাৰি

মানৱৰ মাজত ভগৱানৰ অস্তিত্বৰ সন্ধান কৰা অনেক ব্যক্তিৰ লিখনিয়ে সহায় কৰে ভগৱানৰ তত্ব অনুভৱ কৰাত৷ ভগৱান বুলি হিন্দু ধৰ্মত তেত্ৰিশ কোটি দেৱতা আৰু শীৰ্ষত থকা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, মহেশ্বৰক গ্ৰহণ কৰে নাগৰিকে৷ খ্ৰীষ্ট ধৰ্মত যীশুখ্ৰীষ্টক যিদৰে ভগৱান বুলি গ্ৰহণ কৰে খ্ৰীষ্টিয়ান নাগৰিকে, সেইদৰে হজৰত মহম্মদক ভগৱান বুলি গ্ৰহণ কৰে ইছলাম ধৰ্মৰ নাগৰিকে৷ পৃথিৱীৰ প্ৰায় ৪,২০০টা ধৰ্মত আৱদ্ধ প্ৰতিগৰাকী ব্যক্তিৰ কাৰণে পৃথক হয় ভগৱানৰ সংজ্ঞা৷ ভগৱান, ঈশ্বৰ বা গড্‌ বুলিলে বুজোৱা হয় এটা শক্তি, যাৰ নিয়ন্ত্ৰণত থাকে বিশ্ব ব্ৰহ্মাণ্ডৰ জীৱ৷ ধৰ্মৰ দৃষ্টিত ভগৱান এক অদৃশ্য ৰূপ, যাৰ সান্নিধ্য পোৱাটো কষ্টকৰ সাধাৰণ ব্যক্তিৰ৷ মানুহৰ মাজত প্ৰচলিত ধাৰণা মতে প্ৰতিটো জীৱৰ দেহত থকা চালিকা শক্তিটোৱেই হৈছে ভগৱান৷ মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ সেই মহান উক্তি ‘যত জীৱ তত শিৱ’ত অন্তৰ্নিহিত ব্যাখ্যা হৈছে প্ৰতিটো জীৱই হৈছে ভগৱান অৰ্থাৎ জীৱৰ ভিতৰতেই থাকে ভগৱান৷

মানৱ জীৱনত ভগৱানৰ অস্তিত্ব প্ৰতিটো খোজতেই দেখিবলৈ পোৱা যায়৷ পুৱা শুই উঠাৰ পৰা নিশা শোৱাৰ প্ৰাক্‌মুহূৰ্তত ঈশ্বৰৰ আৰাধনা কৰা, সুখৰ দিনবোৰত যেনে– জন্মদিন, বিবাহ, গৃহ প্ৰৱেশ, বাহন ক্ৰয়, ভূমি ক্ৰয় আদিত ভগৱানক পূজা কৰা অথবা দুখৰ দিন যেনে– আত্মীয়ৰ ৰোগৰ সময়ত, মৃত্যুৰ সময়ত, কোনো এক দুৰ্ঘটনাৰ পৰত ভগৱানক প্ৰাৰ্থনা কৰা নিয়মবোৰে প্ৰতিষ্ঠিত কৰে ভগৱানৰ অস্তিত্বৰ৷ ভগৱানৰ ওপৰত থকা আস্থা-বিশ্বাসবোৰ যে অকল সাধাৰণ মানুহৰ মাজতে আৱদ্ধ তেনে নহয়, বৰং ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰখনত সেৱা আগবঢ়াই অহা ৰাষ্ট্ৰপ্ৰধান সকল, চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনত নতুন নতুন জীৱনদায়িনী ঔষধ আৱিষ্কাৰ কৰি মানৱৰ কল্যাণ সাধন কৰা বিজ্ঞানীসকল, মহাকাশৰ গ্ৰহ-নক্ষত্ৰৰ গৱেষণা কাৰ্যত ব্যস্ত থকা বিজ্ঞানীসকল আদি সকলোৱেই বিশ্বাস কৰে ভগৱানৰ অস্তিত্ব৷ কিছুদিন পূৰ্বে ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা কেন্দ্ৰ ‘ইছৰো’ৱে নিক্ষেপ কৰা চন্দ্ৰযান-৩ৰ চন্দ্ৰৰ বুকুত অৱতৰণ কৰা স্থানটোৰ নামাংকন কৰা হ’ল ভগৱান শিৱৰ নামত– ‘শিৱ শক্তি স্থল’৷

যিকি নহওক, বাস্তৱত আমি দেখা পোৱা মন্দিৰ, মছজিদ, গীৰ্জা, গুৰুদ্বাৰ বা বৌদ্ধ মঠবোৰত মানৱৰ প্ৰৱেশ বা আৰাধনাৰ আঁৰত থাকে এক হাবিয়াস– ভগৱানৰ সান্নিধ্য লাভ কৰা৷ অসমত থকা গাঁৱৰ নামঘৰবোৰৰ ওচৰৰ বাসিন্দা সকলৰ মাজত প্ৰচলিত ‘বুঢ়াডাঙৰীয়া’ নামটোৰ আঁৰত আছে ভগৱানৰ অস্তিত্ব৷ গাঁৱৰ বৃদ্ধসকলৰ মুখত শুনিবলৈ পোৱা কাহিনীবোৰত ‘পুৱতি নিশা শুদ্ধ কাপোৰ পিন্ধি নামঘৰৰ চৌহদত পদব্ৰজে ভ্ৰমণ কৰাজন হৈছে বুঢ়াডাঙৰীয়া অৰ্থাৎ ভগৱান’৷

ভগৱানৰ অস্তিত্ব প্ৰতিজন ব্যক্তি মস্তিষ্কত উপলব্ধ বুলি দাবী কৰে একাংশ চিকিৎসা বিজ্ঞানীয়ে৷ বিশ্বৰ উন্নত মানৰ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু চিকিৎসালয়ত ভগৱানৰ সন্ধান বিচৰা হৈছে মানৱৰ মস্তিষ্ক [Brain]ত৷ ১৯৭৫ চনত Boston Veterans Administration Hospital-ৰ Dr. Norman Geschwind নামৰ স্নায়ু বিজ্ঞানী তথা চিকিৎসকগৰাকীয়ে চলোৱা এক পৰীক্ষাৰ বাবে নিৰ্বাচিত কৰা হৈছিল ধৰ্মৰ প্ৰতি বিশ্বাস থকা দহজন ব্যক্তিৰ মস্তিষ্ক৷ ৰঞ্জন ৰশ্মিৰ দ্বাৰা মস্তিষ্কৰ বিভিন্ন কোষৰ পৰীক্ষাত পোৱা ফলাফল অনুসৰি যিসকল ব্যক্তিয়ে ভগৱানক বিশ্বাস কৰে তেওঁলোকৰ মস্তিষ্কৰ কোষত পোৱা গৈছিল বৈদ্যুতিক বিস্ফোৰণ [Electric firing]৷ অৰ্থাৎ ভগৱানক বিশ্বাস কৰা সকলৰ মস্তিষ্কৰ কেতবোৰ কোষত পোৱা গৈছিল সঘনে হোৱা বৈদ্যুতিক বিস্ফোৰণ৷

১৯৯৮ চনত কেলিফ’ৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নায়ু বিজ্ঞানী তথা অধ্যাপক Vilayanur S. Ramachandran-এ লিখা এখন ‘Phantoms in the Brain’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থত উল্লেখ কৰা মতে সকলো ব্যক্তি মস্তিষ্কত ‘ক্ষন্তেকীয়া পাহৰা’ [Temporal epilepsy] ৰোগত আক্ৰান্ত হয়, আৰু ব্যক্তিৰ দেহত প্ৰবাহিত হয় এক আৱেগৰ বৈদ্যুতিক সঞ্চালন৷ ভগৱান শব্দটোৱে প্ৰতিগৰাকী ব্যক্তিৰ চৰ্মৰ মাজেৰে প্ৰবাহিত কৰা আবেগৰ অনুভূতিয়ে [Emotional Reaction] অধিক সক্ৰিয় কৰে ভগৱান বিশ্বাস৷

University of Pennsylvania-ৰ স্নায়ু আৰু মস্তিষ্কৰ বিজ্ঞানী Michael Persinger-এ ২০০১ বৰ্ষত প্ৰকাশ কৰা এটা গৱেষণাৰ প্ৰৱন্ধত উল্লেখ কৰা মতে উপাসনাৰ সময়ত মানুহৰ মস্তিষ্কৰ প্ৰতিটো কোষ হৈ উঠে সক্ৰিয় আৰু সেই কাৰণেই বৌদ্ধ সন্ন্যাসীসকলৰ মস্তিষ্কৰ সক্ৰিয়তা আন সাধাৰণ মানুহতকৈ বেছি৷ ২০০২ চনত বৌদ্ধ সন্ন্যাসীৰ মস্তিষ্কৰ ওপৰত গৱেষণা কৰা University of Wisconsin - Madison-ৰ স্নায়ু বিজ্ঞানী Richard J. Davidson-ৰ মতে আৰাধনাই মানুহৰ দেহৰ পৰা অত্যাধিক বিশুদ্ধ তেজ মস্তিষ্কৰ ভিতৰলৈ প্ৰবাহিত কৰে আৰু অক্সিজেন নোহোৱা তেজৰ প্ৰবাহত বাধা আৰোপ কৰে৷ ভগৱানৰ সন্ধানত মঠ, মন্দিৰ, গীৰ্জা, মছজিদ আদিলৈ যোৱা ব্যক্তিসকলৰ মস্তিষ্কলৈ দেহৰ পৰা বিশুদ্ধ ৰক্তৰ সঞ্চালন কৰি মানসিক শক্তি দিয়া কাৰ্যটোৰ আঁৰত নিহিত হৈ আছে ভগৱানৰ অস্তিত্ব৷ অৱশ্যে যিসকল ব্যক্তিয়ে ভগৱানক বিশ্বাস নকৰে [নাস্তিক] তেনে ব্যক্তিৰ মস্তিষ্কৰ ওপৰত কেনে গৱেষণা চলিছে তাৰ ফলাফল পোৱা নাই কোনো উৎসত৷

এই বিশ্ব ব্ৰহ্মাণ্ডৰ প্ৰতিটো সৃষ্টিৰ আঁৰত থকা ভগৱান বিশ্বাসৰ ধাৰণাটো আজিও সক্ৰিয় সকলো ধৰ্মত৷ ভগৱানৰ অস্তিত্ব বিচৰা সাধাৰণ মানুহৰ শৃংখলিত জীৱনশৈলীত নিহিত হৈ থাকে বিশ্বাস, ভালপোৱা, শ্ৰদ্ধা, ভক্তিৰ আচৰণ৷ সেইবাবেই হয়তো হত্যা, হিংসা, অপব্যৱহাৰ, অত্যাচাৰ আদি কৰ্মবোৰক ধৰ্ম বিৰুদ্ধ বুলি কয় সকলো নাগৰিকে৷ ভগৱান কৃষ্ণ, ভগৱান যীশু, ভগৱান হজৰত মহম্মদ, ভগৱান গৌতম বুদ্ধ, ভগৱান ৱাহে গুৰুৰ ওপৰত বিশ্বাস থকা প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ কাৰণে আজি ‘কৰ্মই ধৰ্ম’ আৰু চকুৰে নেদেখা অদৃশ্য শক্তিটোৱেই হৈছে ‘ভগৱান’ যি আজিও মানুহ আৰু জন্তুৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যবোৰ সজীৱ কৰি ৰাখিছে কৰ্মৰ জৰিয়তে৷